iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
naTesaobiTi brunvis alomorfTa ganawilebisaTvis...<br />
vani wesi: `Tu saxelis bolo daxurul marcvalSi xmovani umlautiania,<br />
mas naTesaobiT brunvaSi -iS formanti gauCndeba, Tu uumlauto maSin<br />
- S (Tofuria 2002: 10). iqve ganagrZobs avtori `Tu naTesaobiT brunvaSi<br />
-iS daboloeba gaqvT, maSin saxelobiTSi -i unda aGvadginoT, xolo<br />
Tu - S maSin -a. pirvel SemTxvevaSi umlauts eqneba adgili, ukanasknelSi<br />
_ ara~ (Tofuria 2002: 16).<br />
rogorc cnobilia, - S umlautiani alomorfi naTesaobiTi brunvis<br />
niSnad Kvela dialeqtSi dasturdeba, garda laSxurisa, sadac umlautiani<br />
xmovnebi dGes ar aris. zemosvanuri da lentexuri<br />
dialeqtebis - SØs enacvleba -aS, xolo balszemouris -’SØs -‰S an -ŠS<br />
alomorfebi.<br />
balqvemoursa da lentexurSi - S naTesaobiTi brunvis niSani unda<br />
iKos im saxelebTan, romlebic istoriulad an dGes -a xmovanze bolovdebian.<br />
- S alomorfi miGebulia saxelis bolo -a xmovans + -iS<br />
naTesaobiTi brunvis niSani (*a+iS > * S > S). brunvis niSniseulma -<br />
iØm balsqvemourSi kvali datova umlautis saxiT da daikarga, xolo<br />
lentexurSi, winamavali saxelis bolo -a xmovani umlautiani gaxda i<br />
ki Øtad iqca. lentexurSi - S safexuri dGesac daculia. lentexuri<br />
dialeqti, rogorc samecniero literaturidanaa cnobili, sxva dialeqtebTan<br />
SedarebiT xasiaTdeba reduqciis sisustiT. es Tavisebureba<br />
ganapirobebs am dialeqtSi amosavali formebis dacvas. mag., bq. din- S<br />
_ Sdr. lentexuri den - S `gogosi~, bq. bub- S _ lnt. bub - S<br />
`biZis~, bq. Tanaf- S _ lnt. Talaf - S `wamwamis~. saKuradGeboa, rom<br />
zog toponimSi - S forma naT. brunvaSi balqvemourSic daculia,<br />
mag., xan x Sd gvxvdeba, xan x iSd formiT, kurx… S (sofelia CubexevSi).<br />
amrigad, balsqvemourSi -aØze daboloebuli saxelebi umeteswilad,<br />
kilokavebis mixedviT, naTesaobiT brunvaSi - S umlautian alomorfs<br />
gamoavlenen.<br />
mag.: Kor-laƒvr- S masalas imaJex (bq.qr. 196. yub.) `kar-fanJris<br />
masalas ezidebian~. gezl S m med- S qa liTne (bq. 242, 35 Cubex.) `Svilis<br />
SeZlebis gamoCena~; dad S ladeG soslans (bq. 170, 5 ecer.) `bebiis<br />
dGe soslans~ (dalocvaa); ZuGv- S n Kvil tombs aTasdx (bq. 217,<br />
31, far.) `zGvis ganaKof tbas gadaawKdnen~; din- S did x qv (bq. 216,<br />
34) `gogos dedam uTxra~; qveKan- S xoCa mare... (bq. 173, 15 ecer.)<br />
`qveKnis kargi kaci...~; laskor- S nabu laxemx (bq. qr. 177) `fiqris<br />
(dafiqrebis) neba momeciTo~; Jihr- S... ficriS lasv (bq. qr. 203, 8<br />
yub.) `muxis ficris iKo~; maGaz- S svetard iƒmarix ... Jihras (bq. qr.<br />
202) `naliis svetebad xmaroben muxas~; laKvr- S lerqv r (bq. 233, 5<br />
65