13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

O dp {-en}(/-en/~/-n) da O dp {-T}(/-T/~/-Ø/) identuri mniSvnelobis...<br />

wevrebSi _ II da III pirebSi ganurCevlad seriisa: /Cven gvxatavs, Tqven<br />

gxatavsT, maT xatavsT/. saSual qarTulSi iyo tendencia, gu- prefiqsi<br />

mxolod piris niSnad miCneuliyo, am piris simravle ki axlad nasesxebi<br />

-T sufiqsiT gamoexataT, msgavsad II da III pirebisa (sulxan-saba orbeliani:<br />

g‚yuradaT, Seg‚yuarebiaT _ uTurgaiZe 1999: 99). msgavsi formebi<br />

dasturdeba aGmosavleTi da dasavleTi saqarTvelos am drois sigelgujrebSi<br />

(surmava 1989: 141).<br />

axal qarTulSi morfonologiuri cvlilebiT subieqtis mesame piris<br />

niSani nulovani alomorfiT gamoixateba II da III pirebSi: -sT kompleqsi<br />

pauzis win arabunebrivia qarTuli enisTvis (gxatavsT > gxatavT,<br />

xatavsT > xatavT). III piris mravlobiTi ricxvis aGniSnuli formebi<br />

nel-nela ikafaven gzas saliteraturo enaSi (kiknaZe 1983: 83;<br />

1987-8: 36).<br />

Tu Zvel qarTulSi pirdapiri obieqtis simravle markirebuli iyo<br />

II da III seriebis gansazGvrul mwkrivebSi (ix. zemoT), saSual qarTulidan<br />

moyolebuli misi markireba xdeba nebismier mwkrivSi.<br />

subieqti, pirdapiri da iribi obieqtebi axla ukve erTi niSniT<br />

arian markirebuli mravlobiT ricxvSi _ istoriulad subieqtis simravlis<br />

gamomxatveli -T niSniT, rac xSirad iwvevs pirmimarT aqtantTa<br />

nulovan alomorfebs, magaliTad: (Cven Tqven _ S1 p O2 dp ) gxatavT < *gxa-<br />

tav-T-T; Sdr. (me Tqven S1O2 dp ) gxatavT da (Cven Sen _ S1 p O2 d ) gxatavT;<br />

(Cven Tqven mas _ S1 p O2 indp O3 d ) gixatavT < *gixatav-T-T. aqac, Tu S1 p -s an<br />

O2 indp -s gadaviyvanT mxolobiT ricxvSi, saqme gveqneba gixatavT k a n o n i -<br />

k u r formasTan, romelsac SeuZlia gansxvavebul konteqstebSi gamoxatos<br />

subieqtis an iribi obeiqtis mravlobiTi ricxvi obieqtTaTvis axali<br />

-T sufiqsiT.<br />

zemoT warmodgenili viTareba saSualebas iZleva ganyenebuli sis-<br />

temis {-T} sufiqss metyvelebaSi mivceT /-T//-/ alomorfebi: nulovani<br />

alomorfi eqneba erT-erT obieqts mravlobiT ricxvSi, roca subieqtic<br />

mravlobiT ricxvSi dgas.<br />

bunebrivia daisvas kiTxva: ras ukavSirdeba aqtantis simravlis markireba<br />

SemasmenelSi?<br />

upirveles yovlisa, msgavsad -eb sufiqsiani aqtantisa, zmnaSi simravle<br />

ar gamoexatebodaT -T sufiqsianebs, Tu isini o b i e q t e b s<br />

(pirdapirsa da i r i b s ) gamoxatavdnen: x a t a v s k a c e b s , x a t a v s<br />

k a c T a . zmnaTa II da III pirTa formebSi es mkacrad aris gatarebuli<br />

Zvel qarTulSi.<br />

rac Seexeba I pirs, aq analogiuri viTarebac iyo, erTi mxriT, (kacebs<br />

mxatavs `kacebs gvxatavs~, kacTa mxatavs `kacebs gvxatavs~) da, meo-<br />

183

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!