iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
O dp {-en}(/-en/~/-n) da O dp {-T}(/-T/~/-Ø/) identuri mniSvnelobis...<br />
wevrebSi _ II da III pirebSi ganurCevlad seriisa: /Cven gvxatavs, Tqven<br />
gxatavsT, maT xatavsT/. saSual qarTulSi iyo tendencia, gu- prefiqsi<br />
mxolod piris niSnad miCneuliyo, am piris simravle ki axlad nasesxebi<br />
-T sufiqsiT gamoexataT, msgavsad II da III pirebisa (sulxan-saba orbeliani:<br />
g‚yuradaT, Seg‚yuarebiaT _ uTurgaiZe 1999: 99). msgavsi formebi<br />
dasturdeba aGmosavleTi da dasavleTi saqarTvelos am drois sigelgujrebSi<br />
(surmava 1989: 141).<br />
axal qarTulSi morfonologiuri cvlilebiT subieqtis mesame piris<br />
niSani nulovani alomorfiT gamoixateba II da III pirebSi: -sT kompleqsi<br />
pauzis win arabunebrivia qarTuli enisTvis (gxatavsT > gxatavT,<br />
xatavsT > xatavT). III piris mravlobiTi ricxvis aGniSnuli formebi<br />
nel-nela ikafaven gzas saliteraturo enaSi (kiknaZe 1983: 83;<br />
1987-8: 36).<br />
Tu Zvel qarTulSi pirdapiri obieqtis simravle markirebuli iyo<br />
II da III seriebis gansazGvrul mwkrivebSi (ix. zemoT), saSual qarTulidan<br />
moyolebuli misi markireba xdeba nebismier mwkrivSi.<br />
subieqti, pirdapiri da iribi obieqtebi axla ukve erTi niSniT<br />
arian markirebuli mravlobiT ricxvSi _ istoriulad subieqtis simravlis<br />
gamomxatveli -T niSniT, rac xSirad iwvevs pirmimarT aqtantTa<br />
nulovan alomorfebs, magaliTad: (Cven Tqven _ S1 p O2 dp ) gxatavT < *gxa-<br />
tav-T-T; Sdr. (me Tqven S1O2 dp ) gxatavT da (Cven Sen _ S1 p O2 d ) gxatavT;<br />
(Cven Tqven mas _ S1 p O2 indp O3 d ) gixatavT < *gixatav-T-T. aqac, Tu S1 p -s an<br />
O2 indp -s gadaviyvanT mxolobiT ricxvSi, saqme gveqneba gixatavT k a n o n i -<br />
k u r formasTan, romelsac SeuZlia gansxvavebul konteqstebSi gamoxatos<br />
subieqtis an iribi obeiqtis mravlobiTi ricxvi obieqtTaTvis axali<br />
-T sufiqsiT.<br />
zemoT warmodgenili viTareba saSualebas iZleva ganyenebuli sis-<br />
temis {-T} sufiqss metyvelebaSi mivceT /-T//-/ alomorfebi: nulovani<br />
alomorfi eqneba erT-erT obieqts mravlobiT ricxvSi, roca subieqtic<br />
mravlobiT ricxvSi dgas.<br />
bunebrivia daisvas kiTxva: ras ukavSirdeba aqtantis simravlis markireba<br />
SemasmenelSi?<br />
upirveles yovlisa, msgavsad -eb sufiqsiani aqtantisa, zmnaSi simravle<br />
ar gamoexatebodaT -T sufiqsianebs, Tu isini o b i e q t e b s<br />
(pirdapirsa da i r i b s ) gamoxatavdnen: x a t a v s k a c e b s , x a t a v s<br />
k a c T a . zmnaTa II da III pirTa formebSi es mkacrad aris gatarebuli<br />
Zvel qarTulSi.<br />
rac Seexeba I pirs, aq analogiuri viTarebac iyo, erTi mxriT, (kacebs<br />
mxatavs `kacebs gvxatavs~, kacTa mxatavs `kacebs gvxatavs~) da, meo-<br />
183