13.07.2013 Views

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

iberiul-kavkasiuri enaTmecniereba XXXIX

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

222<br />

i. CantlaZe<br />

ara megrulsa Tu qarTuli enis dasavlur kiloebSi gavrcelebul leqsema-<br />

Ta Tavkiduri Tanxmovani, aramed swored svanur enasTan identuri anlauti,<br />

vfiqrobT, SedarebiT ufro arqauli g- (Sdr. megruli Rar-Ral-i da<br />

m. Cuxuas gansxvavebuli etimologia _ ix. Cuxua 2000-2003: 265).<br />

imerxeul dialeqtSi `pirutyvis mkbenaris~ mniSvnelobiT Segvxvda<br />

gijR-ib-a- , romelic Zalian hgavs svanur garjR{n} (lxm., Cbx.), gˆ{r}jR<br />

(qs.), Rajg (bq.), Rˆjg (bz.) `tkipa~-s aRmniSvnel sityvas. S. futkaraZes<br />

(futkaraZe 1993:417) masTan Sesadareblad mohyavs `sityvis konaSi~ dadasturebuli<br />

erT-erTi mniSvneloba kirCx-ib-i’sa (`muwuki mWameli~).<br />

saanalizo Zirs SesaZloa ukavSirdebodes sulxan-sabas leqsikonSive<br />

mocemuli jR-ib-a (`tkipasaviT tili~), romelic dRes gurul dialeqtSi<br />

gvxvdeba `tkipas~, `mkbenaris~ mniSvnelobiT. igi `tkipas msgavsi mweria~<br />

niko da daviT CubinaSvilebis leqsikonebSi, xolo qarTuli enis ganmartebiT<br />

leqsikonSi `boqvenis mkbenaricaa~ da `tkipas~ sinonimic.<br />

Zvel qarTulSi qaraxsi `erTgvar sawyaos~ aRniSnavda. sulxan-saba<br />

orbelianisTvis is `didi yanwia~. igive mniSvneloba aqvs mas svanuri<br />

enis balszemoursa (q r xs) da laSxur (qeraxs) dialeqtebSi. vaJa-fSavelas<br />

mixedviT, `qarasxa stviris mTavari nawilia rqisa, romelic odnav mokakvulia<br />

da bolosken msxvildeba~, xolo imerxeul dialeqtSi qaraƒs-i aris<br />

`didi rqa, frCxili~.<br />

Tavis droze (1938 w.) arn. Ciqobavam erTmaneTs Seudara qarTuli<br />

RrZ-il-i da lazuri Rinjg-il-i/Renjg-il-i, xolo g. klimovma qarTulzanuri<br />

erTianobis xanisaTvis aRadgina *Rrj- arqetipi (klimovi<br />

1964:207), rac problematurad miiCnies h. fenrixma da z. sarjvelaZem<br />

(fenrixi, sarjvelaZe 2000:522). im droisTvis arc svanuri (Coluruli)<br />

Rjil (`RrZili~) iyo cnobili da arc imerxeuli RZil-i/Rjil-i. es<br />

ukanaskneli forma qarTuli enis dasavlur dialeqtebSic (leCxumuri,<br />

imeruli, guruli) dasturdeba. rac Seexeba imerxeulis variantebs,<br />

isini ar warmoadgenen erTi da imave mosaxleobis metyvelebas: sisina<br />

varianti inegolis (bursis vilaieTi) regionisTvisaa damaxasiaTebeli,<br />

xolo SiSina _ qalaq adafazarisa. orive muhajirTa qarTulia, magram,<br />

vfiqrobT, sisina afrikatis Semcveli leqsema aRmosavleT saqarTvelodan<br />

TurqeTSi iZulebiT gadasaxlebulTa STamomavlebisTvisaa damaxasiaTebeli,<br />

xolo SiSina varianti _ dasavleT saqarTvelodan iq moxvedrilTa<br />

memkvidreebis metyvelebis nimuSia. amgvari ram xom Cveulebrivi<br />

movlenaa interferenciuli enebisa Tu dialeqtebisTvis!<br />

rac Seexeba svanurs, Tu Rjil- fuZe dasavluri qarTulidan araa<br />

ColurulSi Sesuli, is gamogvadgeboda qarT. Z _ zan. j _ svan. j fonemaTSesatyvisobis<br />

sailustraciod da maSin Sesabamisi masala unda

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!