Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

Z E E- en LAN T-R E I Z E. 109
blijft op den bodem een zeer witte |
fmaek is, en alleen, ofmet hecle of
droefem zitten, dien de Brafiliancn
van
een weinigh geftoore Brallliaenfe pe-
7ipio/a,Tipiaka enT/piahika noemen, per, ^w/jc^gcnoemtjCnmetde bloem
Wanneer deze droefem of hef op de- j
N/jamhi
gegcienwort : of men mengt
ze gezeide wijze gedrooghc is, zoo 'er andere kruiden , of kreeften ofgege.
ft het een zeer wir meel , Tipiocui kookte vifch en gekookt \ leefch on-
geberen.waer van kngwerpige dunne der, en wordt di2Xi Minguipii inga gekoeken
gemaekc worden , Tipiacika noemt.
geheten , die zoo goet als witte broor Dit is een zeer gezonde en lekkere
fmaken. Het zelffte xap tot een pap fpijze ,en wordt vecltijts over tafel geof
bry gekookt , wordt ook gegeten, nurtight : ja de Braiihanen memen niec
Dezelve pap wordt ook m plaetfe van luftigh te kunnen levCn , indien zy die
ftijffcl gebruikt , zoo om het linnen- fpijze niet nuttigen. De pappen en
goetteitijven, als papier te plakken, dranken, die daervangemaekt wor-
De Portugefen maken ^ook van deze den, zijn zoo wel den gezonden als
pap, met zuikeren rijs gemengr,enge- '
kranken
heilzaem : want dit Karima
difteleert oranje-water daeroptegic- en ook het meel Tipiaka gcdronkeni
ten , een konferf van een zeer aengc- of in vorm van een (yroop , met water
name fmaek, die zy dan yl/^^rwf/^d'/ï van oranje-bloemen en een weinigh
deMandihoka noemen. j
ingegeven , verltrckt veeltijcs
zuiker
Het zap Mandtga of Manipuera is een tegengift,
zociachtigh van fmaek, waerom de Het meel Kaarima dient ook in
heeften daer graegh na zijn: hoewel pl^ctfe van ftijffclof lijm , indien het
die alle, na zy het gedronken hebben, '
aenftonts daer van fterven : want dit |
zap is den mcnfchen en heeften doo- i
delijk. In dit zap, wanneer het een !
daghof tweebewaert wordt, groeien
wurmen, die de Brafilianen "tapuru
noemen , en ook vefgifcigh 7,ijn Dan
men heeft bevonden, dat het verfch
uitgeperft zap, na vier en twintigh uu-
ren , zijnen vergiftigen aertafleit.
Zommige drinken het gekookte
zap, zonder eenigeongezontheit daer
van te vernemen.
tot een pap gemaekc is, en wordt dan
CMingaiipomonga gcnocmt.
Van het zelffte meel worden met
water, boter en zuiker lekkere koekjes
gemaekt , en warm gegeten.
Van den droelem of hef der geweekte
Mandihoka, C^landiopuba gcnoemt
, worde ook een week ,en half
gedrooght meel , ils kruim van witte-
broot, gemaekt, dat de Brafilianen Vi'
puba, en Plabtmru , en de Portugefen
Farinha Frefca dat is, verfch meel, en
Farin':a d^tjAgoa, dat is, meel van wa-
Deraeuwe wortel Mandihoka wort, ter, noemen. Dit meel is acngcnaem
't zy geheel of in ftukken gefneden, van fmaek; maer blijft niet boven vier
drie, vier of vijf dagen in'c water te en twintigh uuren goet : waerom het
weken geleidt, en, week geworden, alle daeghs van nieuws gemaekt wort.
heet (ianTuhaof Mandiopuüa en Ma- Menmaekt dit meel Fipubaook mee
niopuba. Daerna wordt hy onder de de Iwnden tot een bol , en leghrze iri
adchc gebraden, engewonelijk by de de zontedroogen , die dan Fiapuden.
wildeen woefte Brafilianen, dieinde Miapetekagenoemiv^oxt, en kan dan
De
boftlhcn zwerven, genutright : dewijl lang goet blijven.
hy licht toe te maken is. DeTapoeyers bereiden dien wortel
Dezelve Mandiopuba^ byhet vuur gcmenelijk in dier wijze ,desgeliix alle
gedrooght , kan tot het gebruik be- d'andcre Brafilianen, en mengen het
waert worden, en wordt Kaarima ge- daerna met het meel Fiata gcnocmr,
noemt. om des t'aengcnamer te fmaken.
i
Dit A'ö^riw^ ftooten zy ook geme- 1
raeuwe Mandihoka, wanneer
nelijk in een houte mortieren meteen die gczuivert is, wordt ook in dunne
houte ftamper,totmeel,dat zeer wit en ftukjes gefneden, én meteen houre
fijn IS, en dan Kaarimacitt genoemt ftamper géftampt , en het znpallcen-
na
wcrt. Van dit meel, met ziedend heet lijk met de handen uitgedrukt en daer
of gekookt water heilagen, wort een |
tot meel gedrooght : welk meel //-
pap of bry gemaekt, die acngenaem \nden Mixakuruba ^^enocmiwort. .
bb 5 De