Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

170
GEDENKWAERDIGE
dit geneesmiddel zullen inneemen. een wirachtighlangwerpigh, herten
Deze wijze v.m ftoelgang re maken, !
glit lieentje, van vorm als een peer,dat
inzonderheit voor lekkerbekken , is een kleine pit of kern befluit.
n et mm gemeinder,als die met manne,
of verrchemerghvan kallic gefehict :
en, 't geen meer te verwonderen is ,de
Malabaren verwerpen alle andere geneesmiddelen
van d'apoteken , en kie-
zen dit alleenlijk.
In Malabaer groeit zekere vrucht,
van de grote als een hafelnoot methaie i
boom
Het kooklel ofafriedfeldes wortels,
met een wcinigh rijs, is goet in een
koortfe,die na het podagra cngicht
volght, M et zuure mei k , ofolye Sirchelim
ingenomen, verdrijft het de
wmdcn en pijne des borflis.
Het zap der bladen van dezen
, met zuure melk ingenomen,
dop: hoewel zoo ront met: en is wit. llilt den buikpijn.
Zy groeit aen de takken van zeker 1 De boom, in de Maiabaerfche talcRoon,
Ganfchi, en in de Bramanlè Schivan- Qanfchi.
gewas, dar gezacit wort. In d'artze- '
nye, voor zoo veel men is bewuft, nj gcnoemt, groeit op zandige plaet-
heehzegecn gebruik.
,fen,en fchiethooghop,metcen ftam
Deze vrüghc veel genutright, 'vaneen mans omarming dik, en is,als
maekt,zoo ^czcXvq Serafio getuight, .ook de takken, meteen afchverwige
overvloec van zaet : maer verwekt het fehors bedekt, die van binnen groen
bort. AI Iiec welk ook de Malabaren |
deze vrucht roefchrijven.
Vrucht gy ^je M-ilabarcn wort dez.e vrucht
qucletiga. Lhiviquelenga genoemt , en op eenige
plactfen '\n Malabier Kurkas , en in
Kambaye Knrpata.
Volgens Garcias, zou deze vrucht
de gene fchijnen te zijn, die Serapio
met een gebroken naem van Habelcükul
gedenkt : daer hy idab.alculcul
had moeten zeggen: het geen Cttrcas
betekent Q'ten zy wy zelfs miflchien
C«rr^/ gebroken zeggen:^) want Hah
bedictx:;2^/,en ^/is zoo veel gezeitals
vanoïdes: zulx Hib-alciilcul cM^Qm.
lijk zaet van Culciil \vilT^^^V:,S,en.
P„„^ Kumbulu in de Malabaerfcjen in de
KumbuluBramanfe tale Bon-Va o genoemt, is
een hooge boom, met eenft.im zoo
dik, als een min ')mvatrenkin.
De bladen zitten aen lange, ronde,
dikke en groene rteeltjes: Zijn een fpan
en tweeofdneduimenlang, en twee
palmen breet, en aen de rteelen met wol
bezet.
Aen het einde der fchcuten van de
takken groeien, by tro(ren,aen zeer
korte ftcelrjes, geele bloemen , die uit
vijf ronde en dikke blaetjes beftaen.
Na de bloeifcm volgen langwerpige
rondevruchten, met Mppigh, geel en
zoetachrigh vlcefch van binnen, wel-/'
keruitgeperft zap, hoogh geel en root-
achtigh verft.
Eerlf zijn zy groen ,
daer na bleek
geel, flaeu van reuk; hoewel niet on-
aengenaem
is.
De bladen hangen aen lange, ronde
en groene ftceltjes,. zijn overeen fpan
lang , en ontrent twee palmen breet,
en langwcrptgh ront.
De bloemen of bloeifels hangen aen
ronde, bleekgroene, korte en dunne
fteeltjes, en zijn bleekgroen , en be-
ftaen uit drie , of zelden uit vier blaet-
jes.
Na de bloemen volgen driehoekige,
platathtige, ronde en groene *
vruchten , die aen lange en groene
fteeltjes hangen , en die driehoekige
zaden van binnen befluiten.
Hetvleefch is dicht.
Het affiedfcl des wortels gcneeft
het podagra, indien de beledighde
parthye daer mee geftooft wort.
De boom 'Pajaneh is twecderlef
d een wort in de Malabaerfe ta'e Talega-Tajaneli
, en d'ander enkel ijk Tajaneli
genoemr.
De Falega-Pajaneliy en inde Brah- bo„^
manfe tale 'Davandiku genoemt, is P^'egaeen
hooge boom, en heeft eenen ftam, '^^J^"'-"''*
zoo dik als een man omvatten kan, die
met een afchverwige fchors bedekt is
desgelijx de takken, die niet dwers;
maer recht in de hooghte opfchieten,
en dik zijn.
Uitden ftam zelf, enook uit de rak-
ken, fehieten de bladen , dieaen lange
fteeltjes hangen.
Op het eind der takken zitten vele
klokvormige bloemen by trofl'en , aen
dikke en groene fteeltjes, beitaende
In het midden van ieder vrucht zit uit zes dikke blaetjes, die van binnen
wit.