Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

2: E E- en LAN T-R E I Z E.
De bladen, gekauwt, foiaken als gemoedighr worden.
zuunng: maerzijn vetter en lijmiger D'Amfioen wort byd*Indianen met
op de tong. Het zaet is ftekehgh of groot voordeel gebruikt : want indien
doornigh, cnals dat van de Kardebe- men van d'amfioen niet verzien wasj
ncdikt. Het IS kout en drooghachtigh men zou qualijk in die zeerheerege-
| vanaert.
De Mabiers gebruiken dit kruit onwellen
een ige genezing kunnen doen:
inzonderheitindenroodaniüop, bert,
derdcetbare kruiden voor moeskruit.
Zy wrijven ook de bladen op een
hcere koortfen, en andere qualen, die
uitdegalontftaen.
marmer-fteen,met fchraepfel ofzage- 1 Arme Indianen koken uit de bladen
lis van zandel-hout: daer by doen zy en fcheutenvan den heul een flechter
olie van kokos notenen eek, en ma- 'foortvan amfioen, die zy in de zon
ken daer in doeken nat , en leggen die laten hert worden. Dit Hag noemen de
op het hooft voor de tantpijn , welke de rijken Pouji , en de genen , die het
uitgalontftacr,enveeltijtsdeheriTen- gebruiken, fchimpswijze Potijiiyzh
vliezen ontftelt. of men bedelzakken wilden zeggen.
Daer en tegen drijven d*armen den rij
Benjoin-boom.
ken hetwoort van Amfioniften weer
,
,
tot fchimp toe.waer mede zy quanfuis
Op Java groeit ook de boom , uit hun overdaet en welluft willen verwiens
ingesneden fchorsdes ftams de wijten.
j
welriekende gom Benjom oiBmjum
druipt.
Het is een gewas of boom ,die uit
Pyzang of Bachoven,
vele fcheuten of takken, van een arm De vruchten Pyzang of Indifchc
dik, beftaec.
" vygen, en anders Bachoven by d'on*
zen gebroken , na den Portugefen
Nardus.
naem Pakovia , genoerat, worden by
de MaleyersP;2;ö»^,en anders Bana^.
Ontrent en niet verre van Batavia,
groeit overvloedelijk een gewas,
naSi by de lavanen Gedans, by de Sine-
kn TToio, by andere Indianen ^eUi^
Nardus genotmt y dat by de Javanen by d'inwoonders van het eilant bmt
inde keuken, om de fauflen van vifch Thomce §^eüa , en by d* Arabieren
engexoodevleefcheen geurtegeven, C^lamcn Mus;agd\tien
in groot gebruik is. De ftam van dit gewas loopt van
Menlcitdegedrooghde Nardus in
eek, opeen 2,elve wijze als gouts-bloe-
onderen.als met langwerpige fchulpcn
of fchubben.nacmhoogh : daeraen
j
men hier te lande Men kookt'cr ook, deze !
vruchten groeien. Hy fchict roü
met zuiker,eenryroop van, die tegen de hoogh'e van twintighen dertigh
heeft
de koude gebreken der ingewanden, voeten , in zes maenden tijt,op, en
als van lever en milt,dienftighis, en i
de dikte van vier voeten in de
alle ve''ftopchcdcn opent. ronre: maer is zoo voos en week, dat-
Deze eek en fyroop geneeftookde men den zelven met een mefch kan
fteken en beten van (langen en fcor- (nijden, alseenkoolftronk. Hethe- ft
een fchoon gewai, en loofvan bladen
pioenen ; 't zy van buiten opgeleit,
of van binnen ingenomen.
Opium of Amfiom.
dier zommigen wel anderhalve voeC
breet, en vijf,2,cs of zeven voeren lang
zi jn :
aen de bovenfte zyde grasgroen,
en aen d'onderfte vael , meteendikkö
Anfioen of Amfion by d'Indianen, ribbe in 't midden,
en by de Grieken en Latijnen 0/>jaw| De vruchten hebben boven een
geheten, is een zap van heulen of geel kroonrje, : zijn 2.eer liefelijk om
maenkoppen, en by d'lndianenen Ia-| aen te zien, en byna als langwerpjge
vanen in ongemeen groot gebruik, in komkommers , met d'enden hah c
zondcrheit wanneer zy ten ftrijde zul- maens wijze na malkanderen toe gelen
treden: waerdoor zy dan als dol, bogen. D'onrijpc zijn groen, of pa-
uitzinnigh,razend en tot vechten aenpegaygroen van kleur , en de njpe
gcd-
M*