Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

Boom.
198
GEDENKWAERDIGE
Birtncn en buiten deze bay leggen
alwaer
zeventien ofachtien eüantjes :
de bulderende baren van de zee tegen
aen ftooten ,en, met daer op te brtken,
hare gramfchap afleggen : waer door
meer jIs duizent fchepcn aldaer het
gantfch jaerdoor op de ree vry en veiliger
voor alle winden bevrijr kunnen
lèggen,als elders in de gantfchewerelt.
Kleine vaertuigen en fpeeljaghten
loopen dicht aen den wal , en zetten
zom wijlen in de modder, zondereen
anker te laten vailen: of in den binnenkant,
aen wederzyde van de ri-
vier, daer beter gront is : welker waterloop
met twee hooge bakens wort aengewezen.
De ri viere is aen beide zijden met
zware ftukken van koracl-fteen afge-
dijkt , tot dicht aen den boom , die al-
len avonrs ten negen uuren toegefloo-
ten.en met foldaten bewaert wort, die
ontrent het tolhuis een fterkeknjghswaght
hebben. En ten einde de doorto^'hr
der genoemde riviere wat zou
ontlafl: worden, wierdt aldaer, des jaers
zefticnhondert zevenen zeftigh, een
'nieuwe haven afgepeilt , alwaer de Haven;
jonken en kleine zeejaghten bequame-
lijk konnen leggen. Alle vaartuigen,
die door den tsoom komen , moetea
zekere tol betalen. De zouthaelders
geven een, en de fteenhaelders twee
realen.
De ftad is met breede buitengrach-
jten omringt,dieopznmmige plaetfen
zoo diep zijn, dat er niet te gronden
is: inzonderheit wanneer de zee haer
met een fpringvloet tegen de dromende
rivicre aenzet, dan ftaet het water
doorgaens met den boort van de
barmtcgelijk,en houdt eenigeftraten
buitende ftad mee blank en onder wa-
ter: waerom men dezelve dan qualijk
gebruiken kan.
Alle blokken, erven of perken der
na gelegenrheit van haren
ftad zijn ,
aerten plactfe, welgefchikt en fraei
geleght: want de meefte huizen hebben
luftigeachter-plactfen en fchoone
hoven, die met boomen , en veelerhande
kruit en bloemen beplant, en met
waterputten, pompen en bequame
gemakken verzien zijn.
De