Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

Boom
Schigeri
Kotcam.
174.
G E D E N K W
Karo Nervoke ^chetetïyhec^t een dik-
achrigen wortel, met zeer vele hairige
vezelen, en is met een fatVaen-geele
fchors bedekt.
A E R D I G E
witachtigh groene, en geelachtige bladen
bellaen.
Na de bloemen volgen langachtige
ronde en peervormige bezien , die in
Deftamisvijfofzespalmcndik,en j'teerfl: donkergroen, daerna zwart
fchiet zijne takken in de hooghte. Het zijn. D'onrijpe fmaken zuur, en de
rijpe zoerachtigh, en worden by de
hout is \vitachtigii,endefrelfs hert van j
dunne groene en vierkante fcheutjes, !
,
aen korte, ronde en bleek groene fteelen,
twee en twee neflens malkanderen
: zijn langwerpigh rontjloopen van
voore kort en fpics toe , en vallen aen
de ftcel ront.
De bloemen of bloeiièms zitten
kroonswijze by een , zijn klein en wit,
of witachcigh bleek groen, en beftaen
Malabaren gegeten.
Het zap der bladen, metzuikcrgc-
binnen donker root.
De bladen fchieren uit de takken en
kookt en^edronken, is dicnftigh voor
de lever,en ftilt de buikloop.
De boom , in de Malabaerfe rale Boom
Kolinili en in de Brahmanfche tale Kolmil,
Schera Ptinka genoemt , groeit niet
hovende twee of drie voeten hoogh,
uit vier kic/ne en ronde biaetjes.
Na d'^fgcvalle bloemen volgen
welker onrijpe bleek-
ronde bezien :
groen , en rijpe zwart zijn. Van binnen
zit een ronde Heen.
De boom draeght cenmael in 't jaer
bloemen en vruchten.
De wortel van dezen boom, geftooten
en met water ingenomen, ftilt den
en heeft een ftam of ftengcl van vier
vingeren dik : waer uit de takken over
dwers fchieten.
De ftam is hert van hout, en met
een alchverwigen groenen fchors bedekt
,die een bittere en fcherpe fmake
heeft.
De bladen fchieten uit kantige
dunne, en groene fcheutjes, en hangen
acn kleine ftelen : zijn langwerpig
ront, voor rondt en breedt, en aen de
1
buikloop : met zout of zeewater gekookt,
ftilt de pij ne van podagra, in-
fteelen fmalder, fcherpen bitterachfigh
van fmaek.
De bloemen zijn klein, en als die
dien het ophet beledighdedeelgeleit van boonen, en beftaen uit vier bla-
wort. Het affchictfel der bladen ftilt
de pijne van buik en borft, die uit winden.
Na de bloemen volgen gladde,langden
ontftaen.
achtige, fmalle, dunne en platte bau-
D'olye, uit de fchors des wortels wen, van twceofdrieduimen lang, die
getrokken geneeft ook de buik-pijne eerftgroen,en daerna donkerroot wor-
,
den, en langachtige ronde boonen be-
cn verdrijft de wmden, indien de buik I
daermcdebeftreken wort. Dczeoly, |
die uit den fchors des wortels getrok- j
ken wordt, is dun, klaer, gout-geel van |
kkur,geurighenacngenaemvanreuk, j
en fcherpen bitterachtigh van fmaek.
dewelke t erft groen,cn daerna
fluiten,
zwartachtigh worden,
Deze boom draeght twecmael des
jaers bloemen en vruchten, in den re-
gen- en in den zomer- tijt.
j
De boom , op Malabaerfch Scha- De gefloten wortel, in meikof zap
geri A^ö/r^w,cnopBramanfch Sahali\ van de kokosnoot gekookt, is dienftig
genaemt , groeit tot de hooghte van 1
eenen man, op zandigc plaetfen.en
heeft eenen ftam van een arm dik, en
een wortel met een fchors van binnen
bloctroot,en van buiten zwartachtig.
De bladen fchieten uitdefcheuten
der takken aen korte,ronde en groene
fteeltjcs: zijngroor, langachtighjvoor )
fpits, aen de Heel breet, boven donker
groenen een weinigh blinkend, en
onderlicht groen.
Aen de toppen der fcheuten groeien
acn kleine fteelen vele bloemen byeen,
die uit vier en vijf langwerpigh ronde,
tegen de vallende ziekte
Men heeft'er vierderlei foort van Atu,of
zekere vruchten, als onze vygen ofy.>F'
'^
Domen.
vygeboomen, Atti op Malabaerfch,
met een algemenen naem genoemt.
D'eerfte foort wordt op Malabaerfch
Atty.Allu: de tweede Itty-Alu : de
ócrdeAred/uendcvieïdc'Pera/ugC'
heten
Dcvygeboom^«;-y^/«, en indevyqé-
Bramanfche xzleRoembadoe genoemt, ^"°'"
^^^^'^ "
fchiet hooghop,enfprcit zijne takken
wijt en breet uit. De ftam isdikker,als
een man omvatten kan.
De