Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

«feE- en LANt-kEI^Ë. Ht
door men t'elkens fpuuwen moet.
Het eerfte fpeekfèl, zap, ofde quijl,
is root,als geronnen bloet, en wort uit-
gefpogen, maer het laeftc ingeflokt.
Dit fpeekfèl maekt de lippen der
jongvrouwen zoo roosverwigh en
gIoeiend,alsharewangcn, wanneer de
werkende krachtvandic kruit de herffenen
heeft ingenomen :
waer van de
oudcPinangof Areka het kraghtighlleis:
ja eenigcn worden zoodanigh
door dit kaeuwcn in hunne herfiènen
bevangen , dat zy heel van zich zelfs
vallen, fchoonxy hetzelve wel gewent
zijn te ka'euwen. Het veroorzaekt
altijcinde genen, die het nier gewent
zijn te kaeuwen , zuizeUng in het
hooft : doch het gact vooit over , wanneer
men hen zout om de tanden
wrijft, want dankomen zy aenrtonts
weer by zich zelfs.
Het ingezwolgenznp wortgczeit,
doorT^ijne tzamentrekkende kracht,
de mage te verfterkcn, als men het eer-
fte, daer de kalk mee vermengt is , uitfpuuwt.
Hetfluit een wilgendc maeg,
verdrijft de dronkcnfchap, verquikr
en hout een menfch wakkeren luftigH,"
Het is goet voor een ftinkenden adem,
tantpijn en fcheurbuik : geeft fterkc
en vafte tanden ,engoettantv'leefch:
hoewel die daer door ros, ja zwart
worden, en als ebbenhout ghmmen,
daer d'Indianen zeer hoovaerdigh op
zijn. Maer on2.e jongvrouwen weteri
dieZwartheitmetgèftamptehoutkoo-
len te verdrijven, en hare tanden witter
als elpenbeen te maken. Daer en re-
gen doet veel betel , met pinang en
kalkjaltijtgekauwt, de tanden verteé-
ren en uitvallen.
Betel, zonder kalk gckauwt, geeft
groen zap of fpeekfèl : maer met kalk
gekauwr, root.
Luiden van vermogen doen'cr wat
muskus, amber of kamfer by. Als
meniemant in Indien komt bezoeken
of aenfpreken , zoo bietmcn hem aen*
ftontseen fcliotelmet betel aen.
Voorname luiden fpuwen hetcei*-
(le quijlfcl niet op de vloer : maer in
een zil\ ere quijl-por.
Hh Ty.