Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

Z E E- en L A N T . R E I Z E. ^39
De Perfianen fnijden dezen tros, eer |
dic open gaet , van 'c mannetje af, en ' zandige
Dit gewas tiert het weelderighfte ia
aerde. Het wordt ook in het
verdeelen denzelven in zoo veel par- vaderlant, in de hoven, gequeekt:
thyen, als zy wijfjcs-boomen hebben, maer de vruchten zijneer veel wateri-
Daerna fpouwcn zy den tros van het ger en laf.
wijfje open , en geven aen elk een i
gedeelte van het mannetje : welk dan
tyinanaS
overvloedigh vruchten voortbrengt.
Andere verhalen zoo veelebeuze- De vrucht Ananas wordt alzoo by
len,die tuflchen het mannetje en wijfje d'onzcn , na den voorgang der Portuzouden
gefchiedcn , dat ik de7.elvegefen, geheten, en is op Maleytfchcn
met de moeite vvaert achtte verhalen. 1
Waier.Meloenen ofPatekas.
De water-meloenen, byd' Indianen
Batiek , en anders Tatekasoï 'Tateko
genoemt, waiienbyna in alle landen,
Javaenfch A^^w^jenop Sineefch £/»-
j^/'«)'genoemt.
Het gewas ,
daer aen deze vrucht
waft, groeit gaerne in fchaduwnjke
'die tiifTchen den Tropicm C^«fr/" en; wat meer als een voet hoogh: daer on-
Capricorniy of den Noord en Zuid- der aen, ! en weinigh boven d'aerde, de
zonnenftant, gelegen zijn ; maer hoe vrucht aenwaft , als een meloen ,doch
nader aen de Liny of Evenaer, hoe met een fchoon gekleurde en fcherp-
dezelve beter en volkomender zijn. j
Men heefczc meed het gantfch jaer
door, uitgenomen in den voornacm-
achcige
plaetfen,en in zoete en gulle aerde.
In het midden fchiet'er een luitige
ftronk uit, zoo dik als een duim , en
fchil bezet is. Te weten, zy
zijn van buiten geelachtigh root , mee
met oranjeverru wige ftreepjes gefcha-
keert, die na boven al lens uit den groe-
ften regentijr.
Zommige zij n van buiten wit : ge nen hellen. De doorfnede vrucht ziet
lijkze op Batavia meeft vallen : maer {uit den geelen. Henige vruchten heb-
de rooJe zijn de befte. Zy hebben '
ben vijf duim in de ronre, en negenia
buiten om een dun en groen vltesje of de lengte, en wegen by wijle vijfof zes
fchil, die zijne hardigheit na binnen ponden.
allengs verheft. | Onder en ter zijde groeien uit-
Hetbinnenfteof vleefchisglinfte- Ifpruiifelenuit, als huislook of Aloë,
rend en krakachtigh, en fmelt inden met vijf-tien of zeftien getakte blaetmontalsiuiker.
Die weck en flibbe-
righ zijn, worden niet geacht.
Zy hebben zwart zaet, vangedaen-
tc als ons pompoenen-zaet, en eenigen
bloetroop zap of water.
Zy kruipen met hun loof en ften-
gels, eveneens als pompoenen, langs
d'aerdejcn bedaen geheele akkers , en
gelijken in het opgien,met hunne ranne,
allerbefl: na komkommers.
De vrucht is zoo vol zoet en liefelijk
vleefch, dat aen een eenige zom-
tijts vier perzoonen genoegh hebben,
om t'eetcn.
Onder alle vruchten, dic met raeu
eet, is geen zooaengenaemalsdeze,en
diemcn zelden teveel kan eeten':
fchoon men een reefje moet uitbinden:
want het gaet haefl: weer over. .Het
matehjk gebruik is evenwel het befte:
want dan ververfchen zy , en verwekken
den honger: anders veroorzaekt
het veel ceten in een quade mage den
bloetgang.
jes. Deze bladen zijn van een zelve
kleure als de vruchten, in 't midden
groen , en aen de kanten oranje-verwigh.
Een recht rijpe Ananas is een van
de lekkerfte vruchten , die men in In-
dien vind, enfmclr in denmont, als
zuiker. Maer d'onnjpe hebben een
fcherpbijtende en vergiftigen aert by
haer. Zelfs de rijpe hebben een door-
dringende en fcherpe kracht , als fterk
water. Diesmen dezelve zober ge-
bruiken moet, indien men in gene ongezontheit
wil vervallen. Hierom,
wanneermen deze vrucht] eeten wil,
zoo fnijtmen die in ftukken of fchij-
ven, en giet'er, om de fcherpigheir uit
te trekken, Spaenfen wijnop,diedan
nadegeurvandevruc'fftfinaekt. Men
laetdieoük bywijleflechtsin een weinigh
verfch water leggen, om de raeu-
heit te verteeren en uit te trekken.
Evenwel verhit de vrucht dan noch de
keel: