Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

Z E E- en LAN T-R E I Z E. i.i'^
vereeringen hebben gcnooten, nochte
Willen aenncmen : maer zich in allen
hun doen zoodanigh gedragen , als
2y ampts halve fcliuldigh waren en bchooi
den te doen. Ja onder andereis
een van deze aften, by Vieiraztlvtn
getckent. Dies wel te zien is, dat deze
notitie verficrt en vol onwaerbeit was.
Zulx de Hooge Raden , gelijk xy
aen al het geen , dat hun tegen de waer-
hcitbyd'aenklagers nagegeven wiert,
onnozel en onfchuldigh waren,ookal-
Zoo vry en vrank t'huis quamen.
Doch dat het maken van deze con-'
traften aen de Kompanjie tot groot
voordeel , en niet tot fchade en nadeel,
, gelijk de gemelde lafteracrs voorgaven
, zou hebben geftrckt : blijkt reeds
hier uit; dewijl men in de daghclixe
notulen van den een en twintighften
van Slachtmaent des jaers 1645. ^y
de Hooge Raden gehouden, vind
aengetcl-enr, dat'er apparentie was,
by aldicn Nederlants Brafil in rufre
gebleven was, aen de Kompanjie
een extraordinaris retour van zuikeren
te doen , zoo wel uit de zuiker- mo-
lens vanGeorgc Homode Pinto,als uit
die van d'andere contraftanren : maer
de revolte en opftant, van de Portuge-
fe ingezetenen eerft verwekt, en toen
opentiijk door den koning van Portu-
gael geafliftcertcn geftijft, hadden hen
belet dat te kunnen doen.
Ook hebben de bewinthebbers ter
Vergadering der XIX. zelf hetmaken
van het contraft met Georgc Homo
Pinto (^dat byna alleen zoo veel
bedroegh , als alle d'andere contraften
daernagematkt) toegeftaen en voor
goet gekeurt, als breder te vore op
pag.4.8. verhaelt.
De Portugcfen zelfs pretenderen
noch wenden niet eens voor in hun
üitgegeve manifeft, (^vervattendc,zoo
zy zeggen , de redenen van hunne re-
volte ofopdant) deze contraften tot
verfchooning der zelve.
Ook was deze revolte (^gelijk na-
,
maels openbaer geworden '\s) al lang
van te vore by Portugacl gepraftifeert
en gcfmect , eer deze contraften gemaekt
waren.
Gelijke revolte was in Angola , in
j
Afrika , en ook op het eilant Zeilon in \
Ooftindiën ("daer nochtans zoodani- \
ge contracten niet gcmackt waren) on-
j
j
trent op een en den zei ven tijt aenge-
ftelt, als de revolte in Bralll begonneii
wiert. Dies hier uit klarelijk blijkt,
dat deze contra£ten daer roe gene acn-
leiding gegeven hebben ; dewijl beide
die revolten op eenen tijt, en allang
voor het maken der contra£len gcpradifeert
en gefmeet waren: alzoo
anders niet moghclijk was , dn in zes
ofzeven macfidcn ,die daer alleen fe-
dert het maken van de contraéVen , tot
de tijt van de revolte, tudchengeloopen
zijn, zoodanigh werk zoudege-
praflifeert en gefmeet , en zoo veel
volksen andere bchoeften,als gebleken
is, daertoegcruften uitgewerkt zijn:
en datte gelijk aen alle hoelvcn, ja zelf
rotinOoft.Jndiën, daer men qualijk
in vijf of zes maenden uit Portugael
kan kon-;en.
Vele zouden zich mogen verwonderen
, hoe de Portugefen , niet tegen-
ftaende onze menigvuldige forten, die
mee krijghsvolk bezet waren, zich
verftout hebben, op te ftaen en tegen
d'onzen aen het muiten te flaen: en
dacromdien opftant eerder d'onachtzaemhcitcn
flechtbelcit van deregccringen
zullen toefchrijven , als de
inaghc en 't vermogen der Portugefe
ingezetenen. Maer die zich daer over
zouden mogen verwonderen, dcnzel»
ven kan geantwoori en te gemoet gevoert
worden, dat de zwakheit van de
Portugclè ingezetenen, door het gro-
te fekoers, dat zy uit de Bahia^ö.f todos
losSantoshc(\u2imtni zoo van Portugcfen,
onder Alart ijnSoares tn André
Vidal^ als Brafilianen , onder Kame-
ron,cn Negros,onder Henrique 'DiaSi
tenaenzien van onze garnifoenen,genocghzaero
gefterkt en voorzien was.
De redenen en oorzaken ,d ie de Por- wacrom
«^^ p°"'»'
tugefe ingezetenen bewogen hebben,
.1 1, gelen teom
Zich tegcnd onzen op te werpen, gend'onen
opeen nieu in den oorlogh te beee- zenopven,
houdtmen vericheide te zijn:
maer zoodanigh als doorgacns verheerde
volken aenporren en opma-
ken, om van hunne kartelen en garni-
foenen meeftcr te worden en zich zelfs
invryheitte ftellen. Vocght hier by
het verfchil van godsdienft, taleen
maniere ,die d'onzen, niet tegenftaende
hunne zwakheit, ten aenzicn van de
Portugefen, trachten in te voeren.
Deze oorzaken byden anderen gc-
ff 2
nomed