Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

EibntTanianka
was den
onzL-n
zeer
dicniiig.
GEDENKWAERDIGE
i55
MaurirscndcHoogeRnJcn, fchriffe- 'overvloet van verfch water te beko-
lijke uitTprakc ,hoe men mtc deze ver- mcii maer : dat kan ook door de Ne-
j
wildeïdj b.ellen van de Kompagnie, gersuitde riviere Bibenbt, een halve
die op dit cdandt groote khade acn uure van het Re§iff,gebraght worden,
het zu;kcr-riet deden , 2.onde han. Daer en boven waren op het RegifF
delen : of men de zelve , by con.' putten met verfch water , die, in tijt
ixzSt, zou verkoupc-n, of doen op- j van
vangen, om voorrgequtektte worden: ^
dan of men die voor de krij^hsbczet- 1
belegh, drink- water verfchaflfen
konden.
\Jn inzicht van allie deze redenen,
ting wilden doen flaghten, en tot ran. vonden deHocge Radengoet, zich
!
tzoen uitgeven: alzoo zy doch,byon- op d'oudeplaetfe re houden
tijden, onderde voet ge fchoren wierden,
zonder de Koaipag.ie cenigh
Men bevond in den oorlogh tegen
de Portugefen , dat dit eilandt den on-
genot dacr van haJ. Maer Mauritsen zen met alleenlijk dienftigh was , ten
dehooge Rad^n vonden raetzaem.dat aenzien vandezuikermolens,diedaer
d'inwoondersde beeftcnopheceilant jopftonden : maer inxonderheit leti
|
hunne vrye weide zouden -'aten heb- aenzien van zijne fterkte en gelegenrben,
op pene van dacr over geftrafc l.eic,die het niet alleenlijk door konft
te worden. Maer zoo die heeften op en f(.rren,by d'onzen daer op gemaekt,
icmant'^ rietvelden inbrakeujzoo wiert had: m.ier inzonderheit door zijne
; hende vryheittoegeftaen, dezelveal- natuurlijke
daer te fchieten. Want het was voor ^
de ICompagnie zeer dienftigh ,
vee
beftiael op dit eilandt in voorraet te
houden. Daer en tegen kon de fchade,
die de becft.n aen het zuikerriet deden,
met ftakctlels voorgekomen worden.
Dit cilant wiert by d'onzen van groot
belangh gefchat,enhoogh geacht: ja
eenigen floegen voor, den ftoel van
het Ncderiantfch Brafiliaenfch gebiet
van het Regift'op dit eilandt te verplaetfen
en over te breng- n. Maer de
be wint hebbers oordeelden deze ver
gelegentheit : zulx men
zich, in tijde van verval, op en van het
zelve eilandt zoude kunnen verde-
dight en befchcrmt hebben: behalve
dat het noodigh voor het Re9ifFwas,
ombranthout ,ververfching en andere
levensbehoeften, van dit eilandt te ha-
len.
Aen d oever der riviere, in het in- p^^
komen,ofaendcnZuidermontvande otanjc
haven, ftont een regulier vierkant fort,
certijts by d'onzen , na het veroveren
dezes eilants, door den veftingbouwer
van Buuren , gefticht , en Oranje genoemt.
Het had een zwaren wal , en
plaetfing onbcquaem en ondicnftigh eenborftv/eringh,rontom metftorm
te zullen z:jn : naerdien alles op het palen ingcheit. De gracht was niet veel
cihm'Tamarika te dier tijde woeft en byzonders , ondiep en meeft water-
onbebüuwt was : want daer waren loos , uir oorzake het op een wclgront
wcinigh inwoonders, en naulixcenige lagh: waeromhet, tot meerder verzekeringh,
met een ry van palifladen
omringt was.
Buiten , aen de Noortzyde, lagh
een hoornwerk i maer was al ten dele
huizen.
Daer en regen waren op het Re^ifF
koren-huizen , magazijnen , wapenhuizenen
pakhuizen, om koopmanfchappcn
in te bergen , die op het eilant
Tamanka, met groote onkoften,eerft
moften geftight worden. Ook was de
oortvanhet Rcgiff" luftiger ,
vrucht-
baerderen vafter. Het Re^ift'had ook
ccnzecr bequamehaven,enbraveree,
daer de groote fchepen konden inkomen.
Dacren tegen kon de riviere van
Tamarika niet als met kleine fchepen
bevaren worden: want de haven was
ondiep, en berucht door vele fchip-
bieuken.
Wel is op het eilandt Tamarika I
/
gefleght.
Het was van binnen met eenkruit-
huis, en redelijker wijze metquarticren
voorzien , en had een gemetlelde
Sortye.
De bateryen waren ook bequaem,
en met zes metale en yzere ftukkcn
geftofFeert.
Op dit eilant , voor aen in de riviere.
en het hangen van eenenbergh, ncf-
fenseen moerafch, dicht met kreupelbofch
bewaften, lagh ook een ftede-
ken van klein belang, datmeeftby onze