Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

i6z
GEDENKWAERDI GE
binnen hol: daerin,alszyjongis,on- den derden dagh wort ze zuur als eek,
en verheft geheel en al hare zoctighcir.
trent , ofna de neut groot is , ccn hal- ,
ve kan nat, zap of vocht is. Als de' De vocht , dien een jonge en tengevruchtrijpis,
vcrmindcrrhct 2.ap, en reboom geeft, iszooftcrkcnkrachzetzich
tegen de binnenftefchil aen. tighniet,alsdieuiteengrootencnou-
Dit zap is goct om te drinken. De pic den boom zijpert , en is ook zoo vol
zy ook weiniger
waerom
,
'
of kern is heel zoet , en niet onaenge- gecfts met :
naem van fmaek : maerwatlaf. [brandewijn in het difteleren geeft.
Het bloeifel openbaert zich voor Doch een zeer oude boom geeft minde
vruchten, boven in den top , binnen der Sury als ccn jongc:maer die van een
hetgcweyder takken, en is dat van de ouden is zoeter, fterker, en maekt ook
kaftan ien gelijk.
iemant eerder dronken.
De neut wort in drie maenden riip. Uit deze vocht , na zy een dagh in
Hctpic, gedrooght, kan men bewaren d'afgenomene potten geftaen heeft,
en vervoeren, als kaftanien. Het pit wort een geeft of brandewijn, metee-
nigc druppelen van oly de kokos dacr
gerafpt , en met zuiker en kaneel be- '
ftroüit , is niet onaengenaem van |
by
te doen , gedifteleert , die zoo fterk
fmaek, en verwekt het zaet enluft van is als brandewijn , en by d'Indianen
byflapen.
De Z^^rren , om de neuten af te noemt wort.
halen, klimmen en klauteren rtiCt han- 1
den en voeten , wonder rat tegen de j
boomen op , en fnijden die rijp zijn, ;
yïraki by anderen Fulaoi Mjft ge-
Uit dezelve vocht wordt ook een
eek aldus gcmaekt. Men zet de poc-
ten, dacr in de vocht uit den boom ge-
niet hele boflchen af , en latenze van tapt is , vijftien dagen in kalk : waer
boven neer opd'aerdc vallen, dat het door zy fterk aen hetgeften raekt, en
dreunt en davert. igeweld/ghfchuimt,enopdenbodem
Behalve de vruchten of nooten vande pot een afchverwige ftoffelaet
voornoemt , geeft de boom ook zeker leggen : en verandertaldusineek.
zap of vocht , Sury , en gemenelijk by '
Uit
dezelve vocht wort ook zuiker,
d'onzcnWijndeFalmgenoemt, Tc Jagra genaemt, in dezer wijze ge-
weten , men fnijt, wannccrmengenej maekt. Inde porten,daerin de vocht
vruchten aen den boom begeert te uit den boom ontfangen is , wordt een
weinigh kalk gedacn , zoo veel als ge-
hebben, een tak af , daer dan de vocht
of zapgcduurighuitzijpert,datineen ,
noeghis,om d'ingezijperde vocht root
onder gehangen pot of bamboes te maken. Want indien'er te veel
kalk bygedaen wort, zoo is de vocht
,
;
vergadert wordt. Als men al te veel
vocht den boomafrapt,wordendctak-
witter, en als meikof de kalk zelve,
ken bruin : ook dragen de boomcn Maer indien'erte weinigh kalk is bydan
gene vruchten meer. 1 gedaen, zoo is de vocht uit haer cige
De Zwarten leggen van den ee- kleure witachtigh.
nen boom tot den ander, die op regels '
Deze
vocht Sitry , met de kalk al-
geplant ftaen , (lokken, daer zy dus na bchooren vermengt, wort gèover
loopen , om de getijfcrdc of kookt, en onder bet kooken geduu-
uitgczijpcrdc vocht af te halen ; dat righ met een lepel omgerocrt , tot dat
t'eikens, als depot ofbambocsvolis, zydik wort : dan krijghtmen een rogefchieden
moet. dexuiker.
Deze verfche vocht is goct om te Het dient aengemerkt, dat uit de
drinken, en heeft de kracht van dron- afgetapte voght, daer te weinigh
kenfchap te verwekken, als wijn; en kalkbygedacnis, geen zuiker kan gefmaekt
als de befte wijn; maer wort,' maekt worden. Mjcr indien'erte veel
in deheetezon gezet, in een uur tot kalk bygedaen is, en de kalk op óen
eek. De2,elve vocht, t^ttr)' genoemt, bodem on vermengt blijft leggen , zoo
die op den middagh in de potten, de-' moetmen,omdezuikertemaken,de
welke des uchtcns aen den boom ge- j neergezakte kalk eer ft uit nemen,
hangen zijn, afgetapt wort, is zoet, in het maken vande witachtige
en des avonts zuurachtigh , des an- zniker oijagra^ ftaet dit daer en bo-
andcren daeghs cekachtigh; maer |
ven
aen te merken, dat de vocht J«ry,
mee