Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

2 E E- en L A N T . R E I Z E. i^j
met rijf}, tot eene klomp merdchan- 1
den r'zamen geduwt, in den ment flin* |
rtanie, met witachtfghmcrgh van bin-
nen.
Scrc"-
Van werkende !
ftekelige bolder de-
De wortel en bladen gcbruiktmen zervruchr,trnptmcn j
dieeerft.alsmea
aldaerinhctbier,datmetzuikor zoet dezelve wil ceten, zoetjes met j
dcvoec
gemacktwort, om de vvalghachrige |
bitterheit te verdrijven, en om des te |
langer goet te houden : want dan kan
het wel twee of drie dagen duuren
wanneer het kookend m fleflchen
wordt afgetapt : anderfints is het tcr-
ftont zuur.
Nergens in gantfch Indien wordt
ecnigh ooft gevonden , dat de wonder-
bare kracht en liefclijkheit van dit
ooft te boven gaer. De reuke van deze
vrucht is,als die van de verrotte ui-
of in rtukkcn , om zich niet te
plat
bezeeren.
De Dnrions hebhen anders geen gebruik
, als om raeu t'ccten , en zijn de
gezontfte vruchten van Indien, indien
matigh gebruikt worden. Maer te
veel gebruikt, ontfteken het bloec
door hare droogehitcc, en maken pui-
ften in het aengezight. Zy fchiinen
vyandtfchap met de betel te hebben
wantals zydaer by komen, verrotten
zVjen willen niet groeien.
Deze vrucht worr'in drie maenden
lijp. Haer voornacmfte ooghft is in
jen, en zoodanighj dat zy eenen iege- Wijn- en Slachrmaent: hoewel ik die
lijk, dien haer ontaekcntis, onluftigh ook te Batavia op de merkt in Ooghftmaekt
om het acngenacm pit aen te maent rjjp gevonden heb. Anccrs
raken, veel weiniger, dat men gene
gentheif zoude krijgen , om dezelve te
eeren. Maer wanneer men de zoetheit
van de fmake op de tonge begint te
proeven , dan kan men zich qualijk
daer van verzaden.
De booraen, daer deze vruchten
aen groeien, zijn krom , en quaet om te
beklimmen, vol takken, en hebben
herde bladen, van een halve fpan lang,
voor fpits, cnveeltijts aen de buiten
zijde graeu , en aen de binnen zyde
fchoon groen, Zyftaen gelijk met de
hooghfte boomen in Europe, en gelijk
onzebeukeboomen byd'eiken.
De vruchten Durions hangen by
troiïènacndedikte van de takken, om
hare zwaerte, die d'enden van de dun -
nefcheutjes met zouden kunnen dragen.
Zy komen uit een groene knop
voort, die allengskcns grooter wordt,
en eindelijk open bar ft, daer uit dan
heeftmen dezelve het gantfch jaer
door : doch zoo overvloedigh niet.
Zy groeit veel ontrent Bantam: van
waer die na Batavia wordt gebraght.
ik heb dezelve vrught allcreerft gevonden
op het lant van Kriftiaen Kai>
delaers , aen de groote rivier gelegen,
die door de ftad Batavia vloeit. Men
vindtfe ook op andere plaetfèn meer
dies deze vrught aldaer zoo wel , als té
Bantam , wafTen wil. Maer zy groeic
nergens berer als ontrent Malakka,
daer men ze ongemeen grooc en
fchoon vint.
Peptr,
De peper, van de Maleyers Lada of
Laden ycn van de Javanen OiaritJJa
genoemt,waft aen zwakke en kronkelige
rankjes , die vol knopjes zijn , en
eveneens als klimop of hop, byboo-
een bloem of bloeifem van ifabelle men,ftokken, (tutlelsen Üakcn,daer
kleur te voorlchijn komt,die van bui-
ten herde fchillen en vette bladen
heeft. Deze bloem brengteen ftckelige
vrucht, ontrent zoo groot als een
meloen voort, met een bolller van bui-
ten zeer ftekeligh,alsdevrucht_7/2/:^;
en de-wegen quaet om aen te taften.
Zy is in 't eerft groen en daerna gcelachtigh.
Ieder heeft van binnen vier
huisjes oflaetjes, daer de zoete eetbare
vrucht in een fteen of pit in zit, als