Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

ZEE- enLANTRËIZË. 4^
Hier quam noch by , dat de koop.! was : zonder by het mecrcndeel de kaluiden
uit het vaderlant,aen hunne die- ' pitalcn afgeleit wierden,
naeren en faktoors , om hunne kapira- lin alzoo uit het vade-bnt van tijc
len en retouren begonnen te (chrijven: tot fijt noch groote kargefoenen van
waer door ecnigen, die op hun ftuk koopmanfchappen gezonden wierletteden
j al het geit , dat zy konden den, kochten de Portugcfenal weder
van Iiunne debiteuren krijgen, tzamen aen, en hoopten de Icliuldcn op, en
pakten, en na het vadcrlant zonden, brachten de goederen in pracht en an-
Hicr uit begon grote fchaersheit van dereonnodigeonkoftendoor.
geit, en by gevulghongelegcntheit in
den handel,te ontftaen: en continueerde
zulx van tijt tot tijt zoo, datmcn
daer door in d'uittcrfte fchaersheit van
geit quam te vervallen. Vele, zoo
Heeren van de zuikermolen , als lantbouwers
en andere fchuldenaeren, gene
promtc ofgerede middelen hebbende,
om ten ver val-daghe te betalen , dienden
zich van hun credit en gtloof, en
hielden de geborgde penningen tot
drie , vier ja meer ten hondert ter
maent : waer door veele zoo uitgemer-
gelt wierden : dat zy kapitael noch in-
treft konden voldoen.
V/anncer de Hooge Raden, Hen-
Waer uic
ondtact drik Hamel , Kodde en Bulleftrate,
des jaers 1Ó4.0. in Brafil aenquamen,
ondervonden zy , dat d'InwoonderSjCn
by zonder de Portugelèn, zoo
door koop van zuikermolcns, Partidos
en Negros , als van allerieie andere
koopmanfchappen , toen alreets ver-
vallen waren :
want by hen niet alleen-
lijk de Negros tot 300. en meer (hikken
van Achten gekocht waeren : maer
hadden inzonderheit ook tot onge-
hoorde prijfen allerhande koopman-
fchappen aengenomen .
ja gehele winkels,
zonder prijs of ftaet te maken,
waer uic die zouden worden betaelt,
aengeflagen.
Dit gefchicde alleen op betrouwen,
dat de maghtige vloten, die by Spanje
uitgeruft wierden, Brafil wederom
onder des konings gehoorzaemheit
zouden brengen , en zy daer door van
voldoeninge der fchulden zouden
bevnjten ontflagen worden.
De faktoors en verkopers op dezen
toelegh en ooghwit der Portugefen
zoo 2,eer niet lettende, verkochten,
als door begcerlijkheit van winningen
Verbiint, hunne goederen rijkelijknit.
Het quaet voornemen der Portuge-
fen nam evenwel genen voortgang:
dienvolgens moften zy zoo nu en dan
al betalen: hetwelkveelal overintrefl:
Tot eindelijk alles quam te ftuiten :
en de koopman of niet meer hadde
om te verkopen, of den Portugefen
niet meer wilde borgen.
Een ieder begon toen om te zien na
zijne betaling. De genen, die binnen
's lanrs handel hadden gcdrcven,wier-
den daer over aengefproKen , en te
recht betrokken van de faktocrs en
koopluiden, die de goederen uit hec
vaderlant hadden gekregen.
Welke eerfte koopers wederom,
die de voorfchreve goederen, hen vertrouwt,
te landewaerts aen de Porru.
gelen hadden v^crkocht enuitgcborgtj
van gelijken hunne fchuldenaers in
reclit riepen.
En alzoo de Portugefen noit van
meeninge waren , hunnen Nedcrlant-
fèn crediteuren te voldoen , zoo bleef
de binnenlantfe handelaer genoeghzaem
geruineert en bedorven : naer*
dien hy voorde fchult mofl: ftaen , en
dezeh e betalen aen d'eerfte verkoo-
pers op het RecifF, en van de Por-
tugefen , de tweede of derde vcr'coo-
pers van de goederen , zijne fchulden
niet kon inkrijgen.
Dies men door dezeonvcorzit htige „roote
en onordenrelijke handel, en quadedi-^crweri
reftie van particulierenjin her ftuk van j"^'"
de middelen, hen lieden vcrrrouwr,in kooj^han-
zoodanige perplexiteit en verwerrin-
ge van zaken geraekte, dat'er groote
fchade en verlies voor dezelve uic
volghde.
Men zagh ieder in de gerechts- banken:
en het pleiten was de mecftc oc-
cupatie en bezigheit , dat de luiden
hadden: waer door zy (mits de grote
koften, die in Brafil daer op liepen^ te
meer uitteerden, en ten achteren raek-
tcn. En als al by vonnis van den rechter
de fchuldenaren waren gccondem-
neerten gedoemtjZoo quamcn andere
2,warigheden t'ontftaen :
hoe en waer
aen men d'cxecutien derzelvcn zou
dirigeren
f 2 Vele
del.