Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

238 G E D E N K V/ A E R D I G E
De vruchten zijn zoo groot als een
Alhet geen men van deze vruchten j
kancetcnj zirallernacft de buitenfte groote appel Sina : van buiten geeli'chil,
dat zeer wclfmaken dis,
De Sinefcn weten deze vruchten op
achtigh met oranje gemarmert:envan
binnen wirachtigh, meteenigh bruin
veelerhandc maniere toe te maken, en zaet. Zy zijn edeler van fmaek, en
gebruiken die by andere rpijze,als men ruiken in het opdoen, als verfch rozenhier
rclandegczoutcof ing-leideoly- water,enverquikkencn vermakende
ven doet. Daer wort ook een olye uit herflcnen, zoo wel met haren reuk, als
geperft, die dienftighis ,om wonden de tonge met haren fmaek : waerora
te genezen. zy van eenen icdcr zeer begeert wor-
Boom en vrucht Anocne.
I den.
Deze vruchten waflen 'mede van
een langachtigh groen knopjc,dat zich
'
I
De boom en vrucht, byd'onzen en in drien opent : daer van bmnen een
Porrugcfcn Anoene genoemt , wort by ront knopje inzit: wacr uit de vruchten
dcMo-l^ycis Sarhraffa geheten
De boom en vriTcht Anoene groeit
op \ erfcheidc plaetfcn in Indien , en
fchiettot de hooghte van eengemec-
voortkomen.
^adel hoorn.
ncn appelboom op : heeft rouwe en De dadel- boomen groeien overhelde
bladen , die in 't eerfl: fchoon vlocdigh veel in Pcrfie, ontrent Gamgroen,
en dacrna bruinachtigh wor-j ron,opzantachtigc gronden, daer in
den, als de vrucht begint te rijpen , en zy wonder wc! weten te tieren,
waflen tegen malkanderen over, als Men heeft deze boomen by mijnen
die van den boom Go/'/ïx;^^/; macr zijn tijt ook op Batavia beginnen te plan
ten: gelijk ik die in de tuin vaneenen
Pietcr Koleth zien opkomen, enal-
zoo breet niet.
De boom geeft geen bloeifel: maer
de vruchten komen van een knopje
voort, alsdePortugefe vygcn.
De vrucht heeft een rouwe fchillc,
die bykans zoo getekent zijn als de
daer den jongen fl:am, met zijne takken,
na't leven getekent heb. Ofhy
tot volkomen wasdom zal opgroeien,
en vruchten dragen, zal de tijt Icercn.
1
'
pijnappel, met fchubbcn,en is bleek Dedadclboomen leven lange jaren.
groen, en in drie maenden rijp: die Zy hebben mede, als dekokos-boodanvan
den boom afgenomen en zoo mcn,een kleinen wortel, en zijn boven
lang bewaert wort, tot dat zy begmtl dik'er, als onder, vanflam
weekte worden, en zich bequameljjk
met de hant lacc breken.
Het mergh uit de boom gcnuttight,
vermeerdert het zaet , en lufl: tot byflapen,
D'inwoondersvanPerfie, ontrent
Gamron, eeten de dadelen by
'Zy is dan van binnen aen te zien als
een verrotte mifpel , en befluit verfchciden
zaet. Macr haer vleefch is alletoefpijzc.alsof men hier te lande
zoo aengcnaem en zoet van fmaek, hetbrDor,ot in Indien de rijs doet.
Zy hangen metgeele dopjes aen de
boomen, en zijn zeer aengenaem en
Zoet van fmaek : inzonderheit als zy
noch groen zijn.
Daer is onder de dadelboom ccn
dat men zich qualik daer van verzaden
kan.
D'inwoondcJs doorhouwen de baft
van dezen boom tot op het hout toe,
om dien meerder vruchten te doen
dragen: gelijk men zeit van onze gro mannetje en een wijfje; daer van het
tenoote boomen,hoe de takken,in het wijfje alleen de vruchten 1 dracght
is verfchil tufTchen beide in de
Ook I afplukken der vruchten , meer geknot
en geflagen worden , hoe zy meerder
'
hooghte: want het wijfje is dikker en
vruchten dragen.
lager van fl:am : doch het bloeilcl is ec-
Daer is noch een ander gcHacht van
deze vruchten, died'inwoundcr.s Ala.
nerlci , dat boven uit den kruin des
booms, m een trosen fcheede fchietjcn
noene noemen. Deze zijn ongelijk ontrent zoo dik als een arm is. Hec
kleinder: desgelijx dcboomen,d:e wel gact na ecnigcn tijt open , en brengt de
hecftersgelijken,en hebben ook fmal- bloemen te voorfchijn, daer aen de
dcr bladen , doch wel een fpan lang. vruchten nroeicn.
De