Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

\v acrom
^EE. en LANT-REIZE. 13^
konden befchermt worden ,of in een gifte van Brafil, dat vanbelang is , ioo-
zoogroote ftrekelantstwcc fuffifante
particiiljcre kolonren gcleght zijn, dewelke
nochtans daer vereifcht wierden
: fchoon men deze conqueften
door kartelen engarnifoenen had wil-
danighdoor vrachten, ongeldenen re-
cognieten, bezwaerr,dat de vrye ingezetenen
van ons volk (die zich zoo
armelijk met alsde Portugeicn wiften
te behelpen^ zonder overgroote winden
met beltaen konden, dicvande
len in onderdanigheit houden.
D'oorxaken , die de bevolking zuiker , ten ware die onsemcen dier
van Brafil , door vrye Nederlan- göldc, niet konde komen:
ders , gcretardecrt en regen gehouden j Ten vijfden : De hooge prijs van dé
hebben, houdtmen de volgende te
zijn. :
' Negers
houden,
heefr de vrye luiden onderge-
uit oorz^kc zy geen middel
F.erftelijk : Men heeft den meeftcn hadden , om die tor zoo dieren prijs ré
Brafil by Portugefen , nad'onzen Brafil ingcno- kopen , en de meeften,die dezelve ge-
nictbe- ^^^ hadden , by wege \anverdragh, kocht hadden, zijn dourdtfterf(e,üic
volkcij. hunne zuiker-molens laten behouden, in den jare zeftien honderteen en twee
methetzelverecht, alszydiete vore en vcertigh , onder de negers quamen
bezeren hadden: welk zoodamgh is, te woeden, gantfch bedorven gewor*
dat, buiten hun bewiUigingen verlof, den.
niemant vermag binnen derzelvcr pa- 1
len, xich,nietope winkel te houden, ;
crneren,^ecl minder eerige huizen re
bouwen, of landeryen, tut weidinge
van bceftenofplantagicn,aente flaen.
Dewijl nu meelt alle welgelegeplaet-
fen tot be\ ülkmg, als Serinhaim,Poju-
ka, Sr. Antonio , en meer andere, in
het gebiedt van den eenen of anderen
portugefen heer van een zuikcrmolcn
Tenzeften:
Men heeft den vryea
luiden geen of zeer kleine behulp ge-
daen : en hen noch met bequame la.
dcryen,noch met Negros (waermee
in Brafil allen arbeit te lande gedacn
wort j tot een redelijken prijs of 1 p
lan-
ge payen , byihnt gedaen , om dacc
mede te beginnen.
Die uit den dienft vandeKompag'nie
vry wierden , konden aldaer,op
lagen, zoo moften d'onzen dicvryheiti hunneafrekeningen, gencgercdebeiacerft
van hen koopenofzienteverkrij- ling ; krijgen ,om het zelve geit tot koop
gen;waerinde Portugefen, uit afgunft van negros of becftialenaen ;
te leggen;
tot ons volk.zoekende de hunnen voor 'maer moflen die afrekeningen na het
d'onzen te begunftigen , zich menigh- Vaderlant zenden , om aldaer ontfanmacl
zeer wre veligh betoonden. gen te worden , uf anders die, tot grote
Ten tweede : ivlen heeft de verj
Ichade, verkopen,
beurt gemaekte zuikermolens en lan- Daerentcgen had deStaet de vrye
deryen zon.leronderfchcit , zoo wcl luiden, tot vaerdiger en beter bevoU
aen Portugelen als aen Neerlandcrs '
kingAan
Neeerlants Brafil ,mcr eertij-
verkücht: waerdoor de Neerlandcrs tels, vrydommen,gunIl:en cngenotteri
van tollen moeten noodigcn, acngeom
zich met zuikermolens en lande- zien het gevaer voor dezelve, ren aenfyen
t'erneren. jzienvandeftropersen bofchlopersten
te minder gclegcntheit hebben gehad, {
Ten derde : Men
heeft de zuiker- ;
lande zeer groot , en de bevol-
molens en landeryen zoo ho gh aen
platten
king ,tot vermindermg van de gewo=
de Nederlanders verkochr, dat alle de nelijkegarnifoenen, en om de Portugenen^
die dezelve hadden acngefla- gefc ingezetenen in toom te houden,
gen, daer door bedorven wierden, hooghnoodigh was.
Wacr over niemant van h-^n , die ceni- { Geheel anders heeft de Spanjert ia
ge middelen had , zich daerna tot zui-i Amerika te werk gegaen ; want de
kermolens,partidos of landeryen meer raet van Indien liet des jaers vijftien
heeft willen inlaten. hondert drieën zeftigh, door bevel des
Ten vierde : Men heeft alle inko- konings , een groote ordonnantie uitmcnde
goederen : zoowel eetwaren, gaen, vvacr by aen eene patroon van
alshantwerken en bouwdoffen, tot de eene kolonie van dertigh huisgczinzuikermolens
behoorende, en bezon- nen, behalve andere profijten en digni'
der de zuiker, het eenighftcgewin en teitenj Jie waerdighcit gegeven wortif
gg 2 da t