Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

^x
G E D E N K W E
een malkandercn oorlog,h : en twee 1
üfdiic helpen mUkandcrcn, ja komen
dikwils en overvallen alle de genen,
die in de vclrhuizen zijn, en fluen hen
duot. Ly nemen de hoofden, en al
wac hen voorders aenftaet, daer uir,
dacr zy hunne huizen mede verzicren.
Zy val.en ouk welby nacht in de dorpen,
en overrompelen en vcrflaen de
dorpelingen, eer zy op de beencn komen.
Wanneer zy een gelukkigen
tocht gedacn hebben, dan wort inliet
dorp groote vrcughde aengercchr,
met vrecren, zuipen, braflen en flem-
pen. Die zich in diert vclttoclit wel
gcquecrcn heefc, wort van een ieder
grotel.x geëerc cnaengehaclt.
Wapené. Hunnc wapenen zijn langeen bre-
de fchilden , in plaetfe van rondaflèn,
dacr zv zich achter verbcr^ien : korre
en brede zabels, daer zy vinnigh mee
h3kken:anagayen,voor met een fcherp
yzer beflagcn : zy voeren ook pijl
cnboge, maer gebruiken geen fchiecgeweer.
My is onbewuft, ofzy eenige fchriften
üf boeken hebben.
Zy hebben een hcidenfchen afgodendienll
, die zy malkanderen mon
dclinfflceren, enalzoovan hant tot
haiit by overlevering na laten.
Sy geloven ,datcieweereltvanecu-
wigheit is gewceft , en eeu wigh blij\en
zal ren de zielen nadit leven goet, na
zy gedaen hebben, ontfangen zullen.
Wannceriemantondcr hen fterft,
dan m^^kcn zy voor zijn huis een llellagic
, met eenige vaendcls verciert. Zy
Itcllen daer een kabbas met wate^by,
ten einde de ziele haer daer in zou mo
gen waÜen, en reinigen van hunne
zonden: als, van binnen 57 jaeren
kinderen ter wcrelt gebracht te heb-
ben, op verbotsdagh klcetjes gedragen,
hout ,oeIlersofkrabbcngchaclr,
en andere lompcrye m-er gedaen te
hebben. Maer wat doorflagh,moort,
echtbreuk, hocicrye,dieverye en ande-
re gruwelijke zonden meer belangt,die
rekenen zy niet voor zonde , maer die
kunnen met herre vellen, rijs en drank
verefFenten welgcmackr worden.
5"^'; Sy hebben verfcheide aftroden,
doch twee, diezy by zonder met hare
vrouwen teren.
Wanneer her dondert, dan meenen
Zy, dat de vrouw met haren man kijft.
E R D I G E
uitoorzakc de man geen regen geeft»
Waerom zy de vrouw van dezen god
oük meeftaenbiddcn d'Andere,dic
zy zeggen zeer boos te zijn, bidden
zy meeft aen , om dat zy hen doch
geen quaet willen doen.
De godsdienfl: wort 'er niet door
mannen, maer door vrouwen,die Pne»
fterinnen zijn , verricht. Sy beginnen
met den offer van verkens, herten en
verfcheide vruchten. De Priefterinnen
vallen neer, en tieren en bceren,
als of zymct den duivel bezeten wa-
ren Sy beven en tzittcren, als d 'afgod,
nacr haer zeggen , tot haer IJDreekt.
Midlerwijlen drinken d'omftaendersj
diede meefte wijven zijn , haer dronken
en vol.
Zy klimmen op de hoeken van hare
kerken , ftaen er moeder naekt , en
toonen al wat zy hebben, haren afgodenenden
volke, en waflen het gan-
fchelijf.
Zy weten geluk en ongeluk te voorzeggen
,goct en quaet te voorfpclkn.
Zy vermeten haer den duivel uit de
huizen te bannen, en onreine plaetfen
te heiligen.
Voor hene was in eenige dorpeneen
gewoonre, dat, als'ereerige ziek waren
, die zy meenden nier op zouden
koomen , een ftnk om den hals te fmij-
ten , die zy dan daer zoo hoogh by ophadden,
als zy oordeelden wel te zijn.
Dan lieten zy" dezelve weder vallen,
dat hen ingewant en hert in 't lijf borft:
dacr mee waren zy genezen, re weten,
door, en voelden geerepijne meer.
De dode 1 ijl' en worden op een lang
zünrvuiirgedroogt, niet zonder grootenffink
Onderruflchen houden de
magen en vrienden eendoctmael met
vreeren , zuipen en danzen , vcrfchei-
de dagen achtereen. Als het lijk gedrooght
is , laten zy het noch wel twee
jaren ftaen, en begraven het dan einde-
lijk in hunne hu-zen.
Dus flont het met de regccring en
(TaetderFormozaenen in oudetijden,
maerfederr zy onderde rtgcering van
d'Oolhndifche Neerlantfche Kompagnie
geraekt zijn , hebben zy zich
na hunne wetten moeten fchikken.
Een der voornaemfte van ieder dorp
wiert van wegen de Kompagnie als
opzienderover de plaetfe gekooren,
diealdaer ajilcsin orde hield, en eens
des
I