Johan Nieuhofs Gedenkweerdige Brasiliaense zee ... - Sabrizain.org

25J5 G E D E N K W A E R D I G E
ïlccn, die doet zweetcn , en goet tegen '
t^küonfeen alle vergiftige i ziekten
Op een zelve wij'Z.e als de Iteen , die in
de gal-blaze van de wilde verkens
groeit, en op Portugcclch 'Tudrada
'x'uerco, düt IS , fttai vuri het verken,
genoemt wordt. Hy is ook wonder
dienftigh tegen de ziekte het bort,dat
de Jjvanen Morde) mocmta : en dier
te lande zoo zeer gevrcefl wort, alsiii
Hollandc de peil : naerdien zy den
menfch gemeenclijk binnen weinigh
uuren tijts door.
Tamme en "wïlde Verkens.
De verkens zijn in Indien van ver-
fcheidc foort en flagh , en de meefte
kaelj andere hebben wat hairophet
I.jf.
Men houd het Verken-vleefch in Indien
zeer ge^ont te zijn, en hcht om te
verreeren, en bereralsofTen-of Icha-
pcn-vlecfch: inzondeiheit als het wel
gcvoedt IS. Anders is het vleefch wat
wckeüjk. Het is by de Sinefen zeer
begeert , en, oük verï'ch, niet on.ungc
nactn van fmaek : waerom men het
den ziekenen zwakken doeteetcn.
De wilde verkens erneren zich
met ft met vruchten en wortelen , die
zy uit den gront zoeken en wroeten.
Sy zwemmen hee!e waters over om
hunne kortte zoeken : gelijk ik zelf by
Malakk3,opheteilandti5/w^^/w^,ge-
zien heb.
Het wilt verken-vleefch is wel zoo
droogh als het tam ; hoewel daerom i
nictflimmer. Dies het by velen ook
lijk ,dat hy misdragt veroorfaekttgcli^k
ook de iMalaytfe vrouwen zeggen,dac
zy, wanneer hare maentftonden niec
wel fchietsn willen, flechts den (leen
in de hanr dragen of houden , en dacr
by groot voordcel vinden.
Schapen.
De Javaenfche fchapen zijn ontrent
van groore als d'onzen. Dacr
zijn witteen ook bonte, met witte en
roode vlakken , kort van fleert ,doorgaens
kael of met weinigh wol. Hcc
vleefch houdt men wel gezont : maer
evenwel zoodanig niet als in 't vaderlant
: daer men het zelve verre boven
't verken-vleefch (lelt. Ten tegendeele
wort in Indien het verken-vleefch het
gezontfie gcoordcelt.
De fchapen hebben veeltijts twee
bellen aen de keel hangen, als op zommige
plaetfcn de verkens.
Men vind op zotnmige plactfen
fchapen met zulke lange ooren, dat
men die haer onder den hals kan t'zamen
knoopen. Andere hebben zulke
dikke en zware (leerren, van twintigh,
dertigh, ja vecrtighpont zwaer: die
niec als enkel vet zijn. De (lïcrten
worden meeft gekookt gegeten : want
danisdatvet nietonaengenaem
Eenige hebben flccht hair, als de
geiten, en geen gekrulde wol.
Sy worden gemolken , en de melk
verkocht.
Bukken en Geiten.
meer als vleefch van tamme verkens De bokken en geiten zijn'crvry wat
kleindcr, als de fchapen.
geacht wort. {
Indegalblazc van d'Indiaenfe wilde
verkens groeit een (teen, die hierom
gemenelijk op Po.' tugeefch Piedra
da F tier co y dat is, Jieen van het ver-
ken., gencemt wort. Hy is weck en
zacht w\ het aenrakcn, heeft een zwcctafdrijvcndekraght
, en isdienfligh regen
alle quaetaerdige koortfcn. De
Heen wort een nacht in wijn te weken ,
geleidt, en dan de wijn gedronken,
Men geeft ook het affchraepfcl van i
denzelvenfleen, tcrzwaertevan vijf- en vier j(;ngen.
tienoftwinnghgreinen, met wijn, te
gen dezelve ziekte in
Zwangere vrouwen wort die (leen niaekt.
niet ingegeven : want men hout zeker-
Op
Daer zijn witte , bonte, en andere
met tamelijk lang hair. Het vleefch
is zoo aengcnaem noch zoo gezont
niet als dat van de fchapen ; maer valt
wat fterker, inzonderheitdat vande
ouden. Evenwel hebben de jonge
bokken op verfchcide plaetfcn van
Indien fmakclijk vleefch.
Eenige hebben ook heel lange ooren
f en de hoorens recht op het hooft (taen.
eenige plaetfcn werpen zy drie
Zy wolden mee gemolken, en de
melk verkocht, of kaes daer van ge-
Buf