Download (1085Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

Tek parti döneminde egemen ideoloji Kemalizm’di. Devletin bütün alanlardakiyönelimi ideolojisi 1930 larda kadro hareketi ile yapılandırılmaya çalışılan Kemalizm,ve altı ok biçiminde simgelen altı ilkede biçimlenmişti. Ancak, 1946’da çok partilidöneme adım atılmasıyla birlikte iktidarda aynı parti bulunmasına rağmen önemlipolitik ve ideolojik değişimler yaşandı. 1946 ya kadar ülkede ideoloji bütün ağırlığıylaKemalizmdi. Bu yıllarda, Atatürk dönemi kadrolarının bir bölümünün etkinliğiniyitirmesi ve iç ve dış dengelerin gücü ve etkisi ile İkinci Dünya Savaşı sonrası dışdünyanın etkisinin artması Kemalizmin yeni bir yorumunu getirmiş, resmi ideoloji yineAtatürkçülük olmasına karşın, dış politikadan, savunmaya, ekonomik yapıda dışborçlanmadan laikliğin yeni bir yorumuna kadar önemli yapısal değişmeler yaşanmıştır.Hemen her alanda Batının ve ABD nin etkisi artmıştır.Bu değişiklik eğitim alanına da yansımıştır. Milli Eğitim Bakanı ve bakanlıktaüst düzeyde görev yapan bürokratlar değişmiş, en başta da büyük umutlar bağlanan KöyEnstitülerinin sistem dışına atılması çabasına girişilmiştir. Şûralarda kararlarınalınmasında da alınan kararların yaşama geçmesinde de bu etkiler kendini göstermiştir.Köy Enstitüleri1945 te 10 yıllık (1945-1955) İlköğretim Planı hazırlanmıştı. Plana göre 10 yıliçinde ilköğretim sorunlarının büyük ölçüde çözüleceği ve okulsuz köy kalmayacağıöngörülmüştü. Fakat daha 1946 da planın uygulayıcıları bakan Hasan Ali Yücel veilköğretim genel müdürü İ.Hakkı Tonguç görevden alınması, dahası siyasi iradeninpopulist yaklaşımla politika değiştirmesi ile Türkiye’nin kendi uzmanlarınca hazırlananve dünya eğitim literatürüne Türkiye’nin katkısı olan ‘Köy Enstitüleri’ modeli ile eğitimsorunlarını özellikle ilköğretim düzeyinde çözebileceği tasarlanan plan rafakaldırılmıştır. Atatürk sonrası tek parti yönetimi dünyaya getirdiği bebeğini yine kendieliyle boğmuştur.1947-1948 öğretim yılında ‘Eğitmen Kursları’ kapatıldı.1946-1947 yılında başlatılan bir çaba ile dört yıl içinde Köy Enstitüleri içindeyedi yerde bulunan sağlık memuru yetiştirilen Sağlık Kolları bire indirildi.1948 de Ankara Hasanoğlanda kurulmuş olan Yüksek Köy Enstitüsü görevleriniyerine getirecek başka okullar bulunduğu gerekçesiyle bakanlıkça kapatıldı.Köy Enstitüleri için bütün kesimlerin düşüncesi olumlu değildir. Daha tek partidönemi sürerken H.Ali.Yücel’in bakanlıktan ayrılması ile yerine geçen bakan ReşatŞemsettin Sirer, yani Milli Eğitim Bakanının kendisi bile doğrudan cephe almasa bile buokulların kapatılacağının ip uçlarını veriyordu. Köy Enstitülerine karşı eleştirilere birörnek olarak Üçüncü Şûra üyelerinden İrfan Alıcıoğlu’nun şûrada söylediklerigösterilebilir:“Fakat maalesef arkadaşlar, köy ve köylü meselesinin yalnız Milli EğitimBakanlığının işi olduğu hakkındaki yanlış düşünüş enstitüleri bugünkü verimsiz halesokmuştur. Mezunlarından da köylerde hiçbir surette yararlanılmamıştır.Türk milletine milyonlarca liraya mal olan bu kurumlar maalesef kendindenbeklenen ümitleri boşa çıkarmıştır. Şimdiye kadar yaptıklarını iddia ettikleri şeyin hiçbirisi de doğru değildir. Enstitülerde ne ziraat işleri eğitimi, ne sanat eğitimi ne de biröğretmen için gereken manevi eğitim tamamdır” 7878 MEB, Üçüncü Milli Eğitim Şurası, İstanbul 1991, s. 180, 181.106