Download (1085Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

B) ŞÛRALARI HAZIRLAYAN ETKENLER1-Yeni Devletin ve Toplumun Yapılandırılmasında EğitimeÖnemli Görevler Yüklenmesi:Yeni devletin ve toplumun yapılandırılmasında eğitime önemli görevleryüklenmişti. Bu görev de Türkiye’yi çağdaş uygarlık düzeyine taşımaktı. Eğitiminhedef ve amaçlarını da belirleyen ideoloji de kavram olarak daha sonra ortaya çıkan‘Atatürkçülük’ (Kemalizm) olmuştur. Bu tespiti Bayram Kodaman şu sözleriyle ortayakoymuştur:“Atatürk,... Türk toplumunu yeni bir senteze doğru yöneltmeye karar vermiştir.Bu sentez; Modern Türk Devleti ve milleti olacaktı. Senteze Atatürk’ün ilkelerini bizzatortaya koyduğu ve bugün Atatürkçülük dediğimiz ideoloji olan sosyal, dinî,mezhebî,iktisadî, siyasî gibi alanlarda bazı çelişkiler giderilmiş veya asgariye indirilmişolacaktı.” 14Yapılan inkılâpların halka yansımasında devleti kuran kadronun coşkusuylaparalellik görülmemektedir.Çağdaş devlet kurumlaşmasında atılan adımlara toplumunyürekten desteği ve sahiplenmesi her zaman görülemiyor. Bu durum eğitim alanında dakendini hissettirir. Eğitimde atılan adımlara halkın ilgisi ve sahiplenmesi de sınırlıolmuştur. Örneğin; halk medreseye gösterdiği ilgiyi okula göstermemiştir. Hatta bazankarşı tutum takınmıştır. Bu tutum yalnızca toplumun tutumu olmadığı gibi, döneminönde gelen bazı Türkçü aydınlarının da tutumu olup medresenin kaldırılıp modern,çağdaş okulların kurulmasına direnmiş, karşısında yer almışlardır. Şöyle ki;Milliyetçilik düşüncesinde daha çok Ziya Gökalp’le paralellik içinde olanMustafa Kemal, dönemin önde gelen aydınlarının bile çağın gerisinde kaldığını,Osmanlı anlayışından kurtulamadığını görüyordu. Cumhuriyetin kuruluş yıllarında ünlüTürkçü düşünürlerden Yusuf Akçura, medreselerin kapatılmamasını, reforme edilmesinive eğitim sisteminde varlığını sürdürmesini istiyordu. 15Döneminin olduğu kadar sonrasında da aydınların birçoğunun düşünce yapısınaetki eden Ziya Gökalp’in düşünceleri şöyle idi:“Tanzimatçılar Osmanlı medeniyetini batı medeniyeti ile uzlaştırmağaçalışmışlardı... Bir millet ya doğulu olur ya batılı olur. İki dinli bir fert olmadığı gibi, ikimedeniyetli bir millet de olmaz. Tanzimatçılar bu noktayı bilemedikleri için, yaptıklarıyenilik hareketinde başarı sağlayamadılar....Hâlâ, siyasi bünyemizde mevcut ikilikler, hep bu yanlış hareketin neticeleridir.İki türlü mahkeme, iki türlü öğretim yeri, iki türlü vergi, iki türlü bütçe, iki türlü kanun.Hasılı bu ikilikler saymakla tükenmez. Medrese ile mektep bir ikilik teşkil ettiğihalde, her mektebin içinde de bu neviden ikilikler vardı...Doğu medeniyetini batı medeniyeti ile uzlaştırmağa çalışmak, ortaçağı sonçağlarda yaşatmak demekti. ...Yazık ki yalnız askerlik ve tıpdaki yeniçerilikkaldırılabildi. Diğer mesleklerdeki yeniçerilikler, ortaçağ hastalıkları kılığında, halayaşamaktadırlar.”diyerek şöyle devam etmektedir;14 Bayram Kodaman, Sultan ll.Abdülhamid Devri Doğu Anadolu Politikası, Türk KültürüAraştırma Enstitüsü Yayınları, s.118, 125.15 İlhan Başgöz,Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk, Kültür Bakanlığı Yay Ankara 1995, s.78.14