Download (1085Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

1942 de 4274 Sayılı Köy Okulları ve Köy Enstitüleri Teşkilatı Kanunu ilekurulan “Akşam okulları” Millet Mekteplerinden sonra halk eğitimi alanında yapılanikinci büyük çabaydı.Halka yönelik diğer yapılanmalar; Halkevleri ve Halk Odalarıydı. Çok PartiliDönemde, Köy enstitüleri ile birlikte Cumhuriyetin kültür ocaklarından bu iki halkeğitim ve kültür kurumu kapatılacaktı.Köy Enstitüleri bu dönemin en önemli eğitim kurumları olmuşlardır. Türkiye’yeözgü, Türk eğitimcilerin iş içinde yaşayarak geliştirdikleri bir sistemdi. Üçüncü veözellikle Dördüncü Şûrada, Köy Enstitülerinin gelişmesi yönünde kararlar alınmamış,dahası kapatılacağının ilk işaretleri olarak yapısında ve işleyişinde değişiklikleregidilmişti. Bunu 1946 yılında bakanlığı H.Ali Yücel’den devralan 1946 sonrasının MilliEğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer’in kendisi söylüyordu (1951 de ):“Köy Enstitülerinin Öğretmen okulu haline getirileceği haberinde bir yanlışlıkolacak. Çünkü bu enstitüler dört yıldan beri birer öğretmen okulundan başka bir şeydeğillerdir. Kuruluşlarının ilk yıllarında enstitülerin öğretmenden başka köye gereklidiğer elemanları da onun şahsında veya ondan ayrı olarak yetiştirmeleri düşünülmüştür.Fakat daha ilk tecrübelerde bunun mahzurları anlaşılmış ve bu sistem 1946-47 ders yılıbaşından itibaren terk olunmuştur.” 79Köy Enstitüleri, Halk Evleri, Halk Odaları 1946 sonrası Türkiye’de iktidaragelenlerin devleti yönetme de farklı bir ideoloji benimsemeleri ile ilgilidir. Bununyanında Tek Parti Dönemi’nin yıllarca süren politikalarına karşı oluşan tepkininyansımasıdır. Populist yaklaşım, günlük politikalar yerine siyaset üstü uzak görüşlüeğitim politikaları ile bu kurumların gelişmelerine ya da yaşamalarına izin verilseydiTürk eğitim sistemi bu yapılanmalardan kazançlı çıkabilir, yararlı, olumlu sonuçlaraulaşabilirdi.Dönemin sonlarına doğru bu gelişmelerin yanında, devletin, iktidarın laiklikanlayışında değişiklikler olmuştur. Halkın din eğitimine olan gereksinimi düşünülerekKuran Kursları, İmam Hatip Kursları 80 ve İlahiyat Fakültesi açılmıştı. İlkokullarda dindersleri 1949 da yeniden okutulmaya başlandı. Üstelık, ilkokullarda okutulan dindersleri daha öğretim programı hazırlanmadan okutulmaya başlanmıştır. Bu konudakişûra kararları daha sonraları alınmıştır. Bu acelecilik, çok partili döneme geçiş sürecindeiktidarını kaybetmek istemeyen Cumhuriyet Halk Partisinin (CHP) geçmiş yıllardavermediği din eğitiminin hepsini birden kendi iktidarı döneminde vererek yapılacakseçimlerde halkın oylarını alarak yeniden iktidar olmak amacına yönelik çabalara birörnektir.Tek Parti döneminde uygulamaya geçirilen en önemli şûra kararlarından biriolan Köy Enstitülerinin (önce iş içinde yapılandı, yasa ve yönetmelikleri sonradanoluşturuldu) Türk Eğitim Sistemi içindeki yerinin ne olduğu öz olarak şöyledir:“1-Köy Enstitüsü sözünde, “köy” oluşu nedeniyle sadece köy ile sınırlı olduğunudüşünmek yanlıştır. Kurucular, “Köy ile ilgilenişimiz Türkiye nüfusunun çoğunluğununyani nüfusun % 80’inin köyde yaşamakta oluşu ve buraların ihmal edilmiş, geri kalmışolmasındandır” ve “köy bu karakterini koruduğu sürece”demişlerdir. Öyleyse bugüneğitim alanında ihmal edilmiş bir çoğunluk varsa, -köyde veya kentte oluşu farketmezbu çoğunluğun ihmal edilmesi hali devam ettiği süre Köy Enstitüsü sitemi gibi bir79 Müdafaa-i Hukuk, 30 Mart 2000, Antalya , s. 99.80 1949 da açıldı, 1951 de 601 sayılı MEB Müdürler Komisyonunca İmam Hatip Okullarınadönüştü ve sayıları her geçen yıl arttı.107