Download (1085Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

Millî Eğitim Şûraları yasal dayanağı için 1933’ü, ilk toplantısı için de 1939’ubeklemesi gerekiyordu. Kurulmakta olan yeni devletin eğitim alanındaki ilk kurumsalçabası ise; ilk defa 25 Mart 1921’de toplanan “Telif ve Tercüme Heyeti” idi. 5Anadolu’da yeni bir meclisin, TBMM’nin açılışından yaklaşık bir yıl sonratoplanan Maarif Kongresi, Millî Eğitim Şûraları ve Türkiye eğitimi için olduğu kadar,yeni devletin kurumsallaşması açısından da anlamlıdır. Bu çabalar aynı zamanda yenibir devletin, Türkiye Cumhuriyeti’nin doğuşunu haber veriyordu.Anadolu’da bir yandan bir ölüm-kalım savaşı, varolma savaşı sürdürülürken, biryandan da –savaşın bütün yıkımlarına karşın- ülküyle, gönençle Türkiye’nin eğitimsistemine yön verecek çalışmalar da sürdürülüyordu. Kongrede Mustafa Kemal eğitimleilgili düşüncelerini, eğitim ve eğitimcilerden neler beklediğini ortaya koymuştur.Kongrede görüşülen konular şöyleydi:İlköğretim ve ortaöğretimdeki okul ve öğrencilerle ilgili sayısal veriler, öğretimproğramları, eğitim sisteminin ihtiyaçları, üretimin artırılması için eğitimin katkısı gibikonular üzerinde durulmuştur. Aynı zamanda; dört yıl olan ilkokulların öğretimsürelerinin beş yıla çıkarılması, köylü ile şehirlilerin ihtiyaçlarının farklı olduğu gerekçegösterilerek ilkokul proğramlarının da buna göre farklılıklar içermesi gerektiği ortayakonmuştur.2- Heyet-i İlmiyeler:Heyet-i İlmiyeler 1923, 1924 ve 1925 (1926)’da 6 olmak üzere üç keretoplanmıştır. Heyet-i İlmiyeler, Talim Terbiye Dairesi ile Millî Eğitim Şûralarınıngörevlerini üstlenmişti. Millî Eğitim Şûraları; Heyet-i İlmiyelerin kurumsallaşmış,düzenli aralıklarla çalışan devamı olarak da değerlendirilebilir.Heyet-i İlmiyeler, eğitim yöneticisinden üniversite hocalarına kadar bütünüyleeğitimcilerden oluşuyordu. Toplanış amaçları da; yeni devletin eğitim yapısını,biçimini, proğramlarını, hedeflerini ortaya koymaktı.Heyet-i İlmiye çalışmalarına katılanlardan bazıları şöyle idi:Ziya Gökalp (Telif ve Tercüme Heyeti Başkanı), Fuad Köprülü (Müsteşar),Şemseddin Sami (öğretmen-yazar), İhsan Bey (İhsan Sungu, Yüksek Kız ÖğretmenOkulu Müdürü), İsmail Hakkı (İ.H.Baltacıoğlu, Darülfünun Eğitim Müdürü), AhmetAğaoğlu (Matbuat ve İstatistik Müdürü), Yakup Kadri (Y.K.Karaosmanoğlu, öğretmenyazar),Reşad Nuri (R.N.Güntekin, öğretmen-yazar),... 7Aşağıda da görüldüğü gibi Heyet-i İlmiyeler, elle tutulur somut önerileri veuygulamaları ile öne çıkmaktadır. Türk Eğitim Sistemi’nin örgütlenmesinde de Heyet-iİlmiye kararları etkili olmuştur.a)Birinci Heyet-i İlmiye (1923):5Telif ve Tercüme Heyeti 1926’ya kadar varlığını sürdürmüş, 1926’da lll.Heyeti İlmiye kararlarısonrasında 22 Mart 1926’da ‘789 sayılı Milli Eğitim Teşkilatına Dair Kanun’la yerini ‘Dil Heyeti’ ile‘Milli Talim Terbiye Dairesi’ne bırakmıştır.6 Üçüncü Heyeti İlmiye, 27 Aralık 1925’te başlayıp 1926 Ocağında da çalışmalarını sürdürdüğüiçin, bazı kaynaklarda 1925 tarihi, bazı kaynaklarda da 1926 tarihi geçmektedir.7 MEB, Milli Eğitim Şuraları (1939-1993), Ankara 1995, s.11,12.11