Geschichte der Königlich Preussischen ... - Warburg Institute

57. (Leieniz), Epistola ad amicum (October 1700). l2o
quoque Germania, frequentissimum non sine immortali beatissimi seculi gioria . ita
nunc fere magno malo publico et cam incredibili tempoi-um nostrorum labe et
dedecore negligitur et, si a paucis discesseris viris bene scribendi laude lloren-
tissimis, in contemtu jacet atque squalore.
Ac primum quidem omnium, ut in viam redeam, neminem puto esse tarn
expertem rerum nostrarum aut, quae ad splendorem rei literariae pertinent, incuriosum,
ut ignoret, Fridericum III.. Electorem Brandenburgicum , quum ipse
a teneris unguiculis sapientiae studiis et artibus tanto natalium splendore et excelsae
fortunae fastigio dignis inprimis caperetur ac delectaretur nee in iis poenitendos
l^rogressus fecisset. id scilicet. ex quo rermn potitus est, negotii sibi divinitus datum
esse existimasse, ut qiuun omni ratione saluti, commodis ac felicitati suorum populorum
pro sua Providentia atque insita benignitate consuleret, tum vero ut ingruentem
barbariem a suis finibus longe lateque patentibus pro sua sapientia propulsaret,
evocatis undique viris eruditionis, prudentiae, virtutis aut singularis cujusdam
scientiae laude celeberrimis iisque onmibus honoris, dignitatis et commodorum
ornamentis cumulatis. Igitur in munificentia ac liberalitate istius Herculis Mu-
sagetae non modo viri docti et in omni disciplinarum genere cum egregia laude
versati. sed architecti etiam. statuarii. plastae. pictores, sculptores, coelatores,
variarum et iiublice utilium macliinarum inventores et effectores ac, ut in pauca
rem conferam, omnes ad ununi artifices nee non opifices eximii conquiescunt. Quis
nescit, sapientissimum principem etiam tum, quum artrocissimo bello tota pene
Europa arderet et Brandenburgicae legiones victricia arma longe lateque circum-
ferrent, pacis artes usque adeo non negiexisse, ut fere solus tristes ea tempestate
Camoenas respiceret? Quid (juod inter armorum strepitum et tubarum clangorem
trepidis ac profugis Musis perfugium in suis terris praebuit condita et solenni ritu
inaugurata Hallensi Academia? quam nunc esse amoenissimam Musarum et Gratiarum
sedem ac llorentissimum honestissimarum artium mercatum constat tibique maxime
notum est, qui amplissimo in illa musarum ac ^•irtutum altrice lu-be munere fungeris.
Ac ne quid ad summuni Studium , quo non tantum omne doctrinae reconditae
genus, sed etiam cunctas artes, in quil)as aliqua vel utilitas vel elegantia vel jucun-
ditas inest, complectitur, reliquum laceret optinuis princeps, paulo post praestan-
tissimam illam architecturae. picturae ac sculpturae acadeniiam Berolini, hoc est
in principe imperii sui urbe excitavit et nuUis non praesidiis ac conunodis instruxit
et exornavit.
Haec ego ideo pUn-ibus verbis. vir nobihssime, commemoro, non quod ea
abs te ignorari putem aut tibi ex animo excidisse, sed quod uterque nostrum in
praedicandis laudibus Augusti Heri nostri libentissime versamur et ut simul amici
tui intelligant , quibuscum connnunicare haec collibuerit , nemini debere mirum vi-
deri. si jjarta jam pace optimus princeps ad fovendam et ornandam rerum divinannn
atque humanarum scientiam majori quadam animi incitatione et alacritate
incumbit. Quamobrem. quod felix faustumque sit, decrevit Serenissimus Elector
ipso die suo natali dulces ante omnia Musas in suum quasi contubernium recipere,
ut ejus exemplo ad ilLas rite et religiöse colendas ad unum omnes bonae mentis
Studiosi homines eo niagis excitarentur. nova ista. de qua initio mentionem feci,
scientiarum societate instituta et fundata Berohni. Atque ad hoc tam praeclarum
et salubre consilium capiendum eo facilius permoveri se passus est princeps
opt. max., quod in tam magnis et late patentibus suae ditionis provinciis, in tanta
virorum ingenio et doctrina praestantiinn copia et in ista legatorum ac ministrorum,
qui ejus jussu, sumptibus et auspiciis in jjlerisque Europae aulis commorantur,
frequentia ac in tanta denique longinquarum navigationum commoditate, quum in
remotissimas etiam Africae et Americae oras naves Brandenburgicae commerciorum
causa vela faciant, eximia ei ad tam laudabile institutum feliciter exequendum et