02.05.2013 Views

Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang <strong>10</strong> (1), <strong>Maart</strong> <strong>2013</strong><br />

• In die praktyk is egter ’n al hoe groter bewyswaarde aan skriftelike bewys toegeken. Die<br />

dokument kon derhalwe in sommige gevalle, net soos in die Romeinse reg, onweerlegbare<br />

bewys van die inhoud daarvan daarstel.<br />

Die basiese beginsel in die Romeins-Hollandse reg, ten minste wat gewone private<br />

dokumente aanbetref, was dat die bedoeling van die partye voorop staan en dat soveel<br />

ekstrinsieke getuienis aangebied mag word as wat nodig is om sodanige bedoeling vas te stel.<br />

In die lig van voorgaande bespreking blyk dit duidelik dat die integrasiereël en die<br />

interpretasiereël aan die Romeinse en Romeins-Hollandse reg onbekend was.<br />

2.3.3 Gevolgtrekking<br />

Die Romeins-Hollandse reg sou nie slaafs nagevolg kon word nie en daar sou voorsiening<br />

gemaak moet word vir veranderde moderne omstandighede. So sou dit byvoorbeeld absurd<br />

wees om te bepaal dat ’n sekere aantal getuies benodig word om ’n skriftelike kontrak in die<br />

huidige Suid-Afrikaanse reg omver te werp!<br />

Dit wil egter nie sê dat die spesifieke beginsels van die Romeinse en Romeins-Hollandse reg<br />

geen waarde vir ons huidige reg kan hê nie. Inteendeel, hierdie beginsels kan ’n<br />

betekenisvolle waarde toevoeg tot die hervorming van ons reg ten aansien van die aanbieding<br />

van ekstrinsieke getuienis. Dit is veral die klem wat gelê is op die bewyswaarde van<br />

skriftelike kontrakte wat met vrug in ons reg aangewend kan word. Ook die gradering van<br />

verskillende kontrakte in die Romeinse en Romeins-Hollandse reg kan op ’n indirekte wyse<br />

’n waardevolle bydrae lewer tot die huidige Suid-Afrikaanse kontraktereg, veral waar daar<br />

sprake is van standaardbedinge in ’n kontrak.<br />

2.4 Die huidige posisie – is herklassifisering van die ekstrinsieke-getuienis-reël moontlik?<br />

Die huidige posisie met betrekking tot die bronne van die Suid-Afrikaanse bewysreg, en<br />

derhalwe die ekstrinsieke-getuienis-reël, is in ’n groot mate vasgestel deur die uitspraak van<br />

die appèlafdeling in Van der Linde v Calitz 147 en kan kortliks soos volg opgesom word:<br />

• ’n Beslissing van die Geheime Raad voor 1950 moet beskou word asof dit ’n beslissing<br />

van die appèlafdeling self is en die appèlafdeling kan van sodanige uitspraak afwyk indien<br />

dit duidelik verkeerd is.<br />

• ’n Uitspraak van die Engelse hooggeregshof (Supreme Court of Judicature) (of die House<br />

of Lords wat, alhoewel dit nie deel gevorm het van die Engelse hooggeregshof nie, dit<br />

bind) voor 30 Mei 1961, is bindend op die appèlafdeling in die mate waarin dit beskou<br />

word as ’n korrekte uiteensetting van die Engelse reg.<br />

• ’n Reël van die Engelse reg kan so onvanpas wees vir die Suid-Afrikaanse regstelsel dat<br />

dit verkeerd sou wees om dit slaafs na te volg.<br />

125

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!