02.05.2013 Views

Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LitNet</strong> Akademies Jaargang <strong>10</strong> (1), <strong>Maart</strong> <strong>2013</strong><br />

constitutional affairs, I do not start there. And when I conduct comparative study,<br />

I do so with great caution. The survey is conducted from the point of view<br />

afforded by the South African Constitution, constructed on unique foundations,<br />

built according to a unique design and intended for unique purposes.<br />

Later in die uitspraak spreek regter Kriegler ’n verdere waarskuwing uit wat daarop neerkom<br />

dat die koms van ’n nuwe Grondwet nie “the wholesale importation of foreign doctrines and<br />

precedents” kan regverdig nie. 145 Met konstitusionele demokrasie in Suid-Afrika toe nog in<br />

sy kinderskoene, was sodanige vermaning gepas, want met bitter min tuisgemaakte<br />

grondwetlike regspraak waaruit die howe kon put, het die gevaar bestaan dat oormatig op die<br />

regspraak van ander jurisdiksies gesteun en ontoepaslike bronne in die proses geraadpleeg<br />

kon word.<br />

Regter Kriegler se waarskuwingswoord in samehang met die laaste sin van sy diktum hier bo<br />

jaag die spook op van onnadenkende steun op substantiewe buitelandse reg sonder<br />

inagneming van, enersyds, die eiesoortige strukturele omgewing waarin sodanige reg<br />

voorkom en andersyds die onderskeidende prosedurele matriks waarbinne dit vorm<br />

aangeneem het. President Chaskalson se vermaning in S v Makwanyane 146 suggereer alreeds<br />

dat waaksaamheid in hierdie verband raadsaam is. 147 Mark Tushnet 148 toon byvoorbeeld aan<br />

dat en hoedat strukturele en prosedurele faktore in sommige jurisdiksies voordelige regterlike<br />

steun op byvoorbeeld heel voorbeeldige substantiewe reg insake regstellende aksie kan<br />

belemmer.<br />

Dit wil egter voorkom of, in die lig van die voorheen aangehaalde diktums van regter<br />

O’Regan in K v Minister of Safety en Security, 149 verskille in konteks nie ’n onoorkombare<br />

hindernis is vir die vergelyking van die grondwette en staatsreg van twee stelsels nie, selfs al<br />

lê hierdie verskille aan die konseptuele en historiese wortels van die stelsels. Die gevare van<br />

vlak en oppervlakkige vergelykingsarbeid moet egter noulettend vermy word en die<br />

buitelandse reg en regspraak wat ter sprake is, moet op sigself waardevol en oortuigend<br />

gereken (kan) word. 150<br />

Die vergelyking van (byvoorbeeld) grondwetlike bepalings wat wesenlik en ingrypend van<br />

die eie verskil, is, met die nodige inagneming van die caveats hier bo gestel, nie uit die<br />

staanspoor af te wys nie. 151 Omdat identiteit verhoudingsmatig bepaal word, kan ’n mens<br />

dikwels meer wys word uit ’n regsverskynsel of -idee wat verreikend van die eie verskil as uit<br />

een wat daarmee ooreenstem, en in grondwetsvergelyking kan negatiewe voorbeelde uit ’n<br />

ander jurisdiksie meer bevorderlik wees vir die groei van die eie staatsreg en reg insake<br />

menseregte as voorbeelde wat klakkeloos nagevolg word. 152 Verder bring vergelyking met<br />

regstelsels wat ingrypend van die eie verskil, ’n mens onder die indruk van die eventualiteit<br />

van die eie regskultuur en stel dit versweë veronderstellings en onuitgesproke aannames wat<br />

’n juris se basiese instelling teenoor regsprobleme bepaal, aan die lig. 153<br />

26

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!