Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 10 (1), Maart 2013
mondelinge bedinge kan uitsluit waar een van die partye aanvoer dat dit deel van die
ooreenkoms vorm nie. Indien die mondelinge bedinge bewys kan word, kan getuienis
daarvan nie uitgesluit word nie, aangesien ’n hof sal bevind dat die ooreenkoms gedeeltelik
uit die skriftelike kontrak en gedeeltelik uit die mondelinge bedinge bestaan. In so ’n geval
kan daar volgens die kommissie geen “integrasiereël” bestaan nie.
Ten slotte word die huidige posisie ten aansien van die toepassing van die integrasiereël in
die Engelse reg goed opgesom deur Zuppi waar hy verklaar dat “[i]n the birthplace of the
rule, the parol evidence principle has begun to show its rifts.” 251
3.2 Toepassing van die integrasiereël in die Suid-Afrikaanse reg
Die uitwerking van die integrasiereël op die toelaatbaarheid van getuienis word in sy
tradisionele formulering, soos uiteengesit in die veel aangehaalde saak Union Government v
Vianini Ferro-Concrete Pipes (Pty) Ltd 252 beklemtoon waar appèlregter Watermeyer beslis
dat
… this Court has accepted the rule that when a contract has been reduced to
writing, the writing is, in general, regarded as the exclusive memorial of the
transaction and in a suit between the parties no evidence to prove its terms may
be given save the document or secondary evidence of its contents, nor may the
contents of such document be contradicted, altered, added to or varied by parol
evidence … 253
In Johnston v Leal 254 beklemtoon die hof dat die doel en uitwerking van die integrasiereël is
om te verhoed dat ’n geïntegreerde skriftelike kontrak gewysig, aangevul of deur middel van
ekstrinsieke getuienis weerspreek word ten einde die bedinge van die kontrak te herskryf (“to
redefine the terms of the contract”) om sodoende op die kontrak, soos gewysig, te steun. 255
3.2.1 Gedeeltelike integrasie
Die sogenaamde “gedeeltelike-integrasie-reël” is slegs ’n uitvloeisel van die integrasiereël en
is soos volg deur appèlregter Corbett in Johnston v Leal 256 uiteengesit:
Where a written contract is not intended by the parties to be the exclusive
memorial of the whole of their agreement but merely to record a portion of the
agreed transaction, leaving the remainder as an oral agreement, then the
integration rule merely prevents the admission of extrinsic evidence to contradict
or vary the written portion; it does not preclude proof of the additional or
supplemental oral agreement. 257
Die gedeeltelike-integrasie-reël laat derhalwe dieselfde vraag ontstaan as die integrasiereël,
naamlik of die geskrewe stuk die “sole memorial” van die ooreenkoms tussen die partye
was. 258 Of, anders gestel, wat presies is in die skriftelike stuk geïntegreer? 259 Indien daar
enige twyfel hieroor bestaan, moet daar eerstens gelet word op die bedoeling van die partye
138