Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 10 (1), Maart 2013
sou word. In 1967 het die verweerder voorgestel dat daar na houers oorgeskakel word vir die
vervoer van die masjiene en aan die eiser ’n mondelinge versekering gegee dat die houers
onder die boot se dek vervoer sou word. Op grond hiervan het die eiser met die verweerder
ooreengekom dat die masjiene in die betrokke houers vervoer sou word. As gevolg van ’n
oorsig deur die verweerder is een van die houers op die boot se dek vervoer en het die houer
oorboord geval. Die eiser het skadevergoeding van die verweerder geëis vir die tenietgaan
van die houer op grond van kontrakbreuk van die vervoerkontrak. Die hof bevind dat die
mondelinge versekering ’n uitdruklike beding van die ooreenkoms was en, aangesien die
ooreenkoms deels mondeling, deels skriftelik, aangegaan is, getuienis van die mondelinge
beding toelaatbaar was.
City and Westminster Properties (1934) Ltd v Mudd 219 sit die beginsel van die kollaterale
ooreenkoms goed uiteen. Die verweerder het ’n winkel gehuur en in die kantoor agter in die
winkel geslaap. In 1947, tydens onderhandelinge tussen die eiser (verhuurder) en die
verweerder, is daar ’n skriftelike konsep-huurooreenkoms aan die verweerder gestuur vir
ondertekening. Die huurooreenkoms het ’n klousule bevat wat verklaar het dat die perseel nie
aangewend kon word vir enige behuisings- of oorslaapdoeleindes nie. Die eiser se agent het
egter aan die verweerder gemeld dat die eiser nie enige besware sou hê indien die verweerder
in die winkelperseel woon nie. Die verweerder het die ooreenkoms op grond van hierdie
versekering onderteken. In 1956 het die eiser die hof genader vir kansellasie van die
huurooreenkoms op grond van ’n verbreking van gemelde beding deur die verweerder. Die
verweerder het ontken dat hy kontrakbreuk gepleeg het en aangevoer dat die eiser afstand
gedoen het van die relevante beding. Die hof het bevind dat aangesien die verweerder die
ooreenkoms slegs as gevolg van die mondelinge versekering deur die eiser se agent
onderteken het, hy geregtig was om staat te maak op die versekering vir so lank as wat hy die
winkelperseel beset het.
Die leerstuk van die kollaterale ooreenkoms is deur die hof in die Evans-saak 220 aangeneem.
Poole wys daarop dat die bedinge van die kollaterale ooreenkoms selfs voorrang kan geniet
bo teenstrydige bedinge van die geskrewe hoofkontrak. 221
In Peirce v Corf, 222 waar dit gegaan het oor die vraag of daar verwys kan word na ’n ander
dokument om die skriftelike kontrak aan te vul, is die beginsel wat in Dobell v
Hutchinson 223 neergelê is, bevestig, naamlik dat “on the document itself there must be some
reference from the one to the other, leaving nothing to be supplied by parol evidence … 224 In
die rigtinggewende beslissing van Long v Millar 225 het die hof egter afgewyk van hierdie
streng toepassing van die integrasiereël. In hierdie saak is ekstrinsieke getuienis toegelaat om
’n skriftelike kontrak wat deur die eiser onderteken is, te verbind met ’n skriftelike kwitansie
wat deur die verweerder onderteken is. In Stokes v Whicher 226 verklaar die hof dat waar daar
in die skriftelike kontrak ’n verwysing is na ’n ander ooreenkoms, ekstrinsieke getuienis
toelaatbaar is om aan te toon wat die ander ooreenkoms behels. Indien al die bedinge
skriftelik vervat is in die ander ooreenkoms, word daar ’n voldoende memorandum van die
volle ooreenkoms verkry deur die twee ooreenkomste saam te lees.
133