Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 10 (1), Maart 2013
Die man-man-samesyn wat in hierdie gedig beskryf word, word egter voortdurend “beleër”
en bedreig, en die gedig sluit af met die verwysing na ’n “hadida” se “smeekroep”. Die
hadida ontleen sy naam aan “die geluid wat hy maak as hy onraad merk” (HAT) en is verwant
aan die ibis, wat as ’n aankondiger van onheil en die dood beskou word. Weer eens projekteer
die spreker sy gevoelens op die onmiddellike omgewing en word gesuggereer dat hy hulle
verhouding met onheil en moontlike beëindiging assosieer. Die gedig berei die leser hierop
voor deur die afstandelikheid en die sluimerende aggressie wat uit die beeldspraak afgelei
kan word vanaf die spreker se vertrek uit die stad. In kontras hiermee is die uitlanders
(“nigeriërs”) wat hulle teenwoordigheid bevestig en in solidariteit met die vertrekkende
spreker hulle “kleurvolle lappe” uitklap. So skaar die uitlanders hulle by die gay spreker as
deel van die gemarginaliseerdes in ’n samelewing wat die liefde tussen twee mans “beleër”
en vyandiglik veroordeel.
7.3 Op hul bruin flanke
Die uitbeelding van die manlike liggaam speel ’n belangrike rol in Botha se debuutbundel,
veral in die ekfratiese verse wat gebaseer is op John Liebenberg se foto’s oor die grensoorlog.
Op hierdie geselekteerde foto’s word onder meer jong mans in hul onderbroeke gewys wat
aanmeld vir diensplig (15) of twee wat met storthanddoeke om hul lywe stap (75).
Laasgenoemde vorm die grondslag vir die volgende gedig (2011:38):
Ombalantu
Here, hoe gee ’n mens
’n byskrif vir sê ’n foto?
Twee troepe: bronstig
na ’n stort – sonskyn
op hul bruin flanke
(jy kan jou die kontoere
van hul roere net-net
onder die handdoekies verbeel) –
slenter oor die parade
verby ’n bult ontbinde mens:
’n hoop verkoolde film
op ’n draagbaar, beurend
teen die donkerkamers
van die brein.
Die titel van die gedig verwys na ’n voormalige Suid-Afrikaanse weermagbasis in Namibië,
sowat 90 km noordwes van Oshakati en naby aan die Angolese grens. Die spreker gebruik
dus die fototeks deur Liebenberg, interpreteer dit vanuit ’n eietydse raamwerk en laai dit met
bepaalde kodes. In die intertekstuele interpretasie van die foto wil die spreker veral kritiek
uitspreek op die skreiende kontras wat verbeeld word, naamlik die dra van ’n halfverkoolde
467