Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 10 (1), Maart 2013
Indien dit nie was vir die beperkings wat opgelê word deur die integrasiereël nie, kon daar
met hierdie standpunt saamgestem word. Die probleem is egter dat ingevolge die
integrasiereël getuienis van sodanige voorafgaande ooreenkomste toelaatbaar is slegs indien
dit nie “teenstrydig”is met die bepalings van die skriftelike hoofkontrak nie. Alvorens hierdie
benadering dus gevolg kan word, naamlik dat ’n party aan die voorafgaande ooreenkoms
gebonde gehou moet word weens die redelike vertroue en geloof wat hy by die ander party
gewek het, moet daar eers vasgestel word of die integrasiereël op die gegewe feite van die
saak van toepassing is. Indien die bepalings van die voorafgaande ooreenkoms strydig is met
die bepalings van die skriftelike hoofkontrak, is die integrasiereël van toepassing en mag
gééngetuienis daarvan aangebied word nie. Getuienis mag selfs nie eers aangevoer word om
aan te toon dat die een party deur ’n bona fide-en redelike vertroue oorreed is deur die
voorstelling van die ander party om die hoofkontrak te sluit nie.
Daar word gedeeltelik saamgestem met hierdie skrywers vir sover hulle die standpunt huldig
dat die integrasiereël afgeskaf moet word en daar in die plek daarvan (waar dit gaan oor
“additional consideration”) eerder van ’n suiwerder kontraktuele benadering gebruik gemaak
moet word. Indien Christie dus reg verstaan word, word daar aan die hand gedoen dat daar op
die volgende wyse gehandel moet word met sake waar “additional consideration” ter sprake
is:
Eerstens moet al sodanige gevalle hanteer word asof dit op ’n “voorafgaande oorredende
ooreenkoms” (“prior inducing contract”) gebaseer is.
Tweedens moet daar gelet word op die aardvan die “teenprestasie” (“consideration”). Indien
die aard van die teenprestasie wat in die voorafgaande ooreenkoms vervat is, dieselfde is as
dit wat in die skriftelike hoofkontrak voorkom (byvoorbeeld die betaling van ’n geldsom), sal
getuienis aangaande die voorafgaande ooreenkoms teenstrydig wees met die bepalings van
die hoofkontrak, en derhalwe ontoelaatbaar. Indien die aard van die prestasie egter
verskillend is van dit wat in die hoofkontrak vervat is (byvoorbeeld die betaling van ’n kwart
van die winste van ’n vennootskap soos in die Avis-saak), sal getuienis van die voorafgaande
ooreenkoms nie teenstrydigwees met die bepalings van die hoofkontrak nie en daarom
toelaatbaar wees.
Daar word aan die hand gedoen dat indien hierdie benadering gevolg word, al kom dit
volgens Zeffertt en Paizes neer op “subtle reasoning”, dit die meeste probleme wat uit die
“additional consideration”-leerstuk voortspruit, sal oplos. Hierdie benadering is in
werklikheid nie ’n uitsondering op die integrasiereël nie, aangesien die kollaterale beding
deel uitmaak van die skriftelike “hoofkontrak” en derhalwe onlosmaaklik deel vorm van ’n
“single memorial” en nie buite die trefwydte daarvan val nie. Die “hoofkontrak” stel
derhalwe weer eens slegs ’n “gedeeltelike integrasie” daar.
147