Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 10 (1), Maart 2013
dalk kan hê? 177 En is die debat omtrent die “oorplanting” (“transplantation”) versus die
“migrasie” (“migration”) van buitelandse reg in die Suid-Afrikaanse konteks ter sake? 178
Wat betref die suggestie van Bryde 179 oor die onderskeid tussen die gebruik van buitelandse
regsbronne as inspirasie en as regsargument, hoe word besluit waar die een ophou en die
ander een begin? Bryde meen dat vir eersgenoemde vorm van steun op sulke bronne “there
are few normative or methodological requirements”, terwyl vir laasgenoemde vorm “the
methodology has to be more thorough”. 180 Behalwe om te kenne te gee dat ’n deurtastende
metodologie ’n “getting it right” van die regter se verstaan van tersaaklike buitelandse reg
beteken, swyg Bryde oor die wesenlike verskil tussen die twee metodologieë – en “getting it
right” sal sekerlik vir die doeleindes van grondwetlike vergelykingsarbeid as sodanig die
moeite werd wees wat sodanige verskil betref!
Laurie Ackermann se deurdagte relaas van sy ervarings as ’n regterlike eksponent van
grondwetlike vergelykingsarbeid 181 maak deure vir nuttige wetenskaplike ondersoek oop.
Wat is inherent aan grondwetlike vergelykingsarbeid wat dit, gegewe die struktuur van
regterlike beredenering, van hulp maak om probleme en geskilpunte raak te sien, hipoteses te
toets en (’n mens se eie) vooroordele te bevraagteken?
Op ’n meer aardse noot: Kan daar ’n teoretiese uiteensetting gegee word van patrone en
neigings in die manier waarop die konstitusionele hof tot dusver op buitelandse bronne in
grondwetsvertolking gesteun het, en het die feit dat daar verskillende metodes (of “skole”)
van grondwetlike vergelyking bestaan, 182 hoegenaamd al gewys in Suid-Afrikaanse howe se
omgaan met buitelandse reg in grondwetsvertolking? En dan uiteindelik, hoe hou al die vrae
wat tot hier toe gevra is, verband met grondwetsvertolking en insonderheid met die soort
grondwetlike vergelyking wat in artikel 39(1)(b) van die Grondwet voorsien en, deur die
geskrewe grondwetsteks as ’n geheel gelees, gesuggereer word?
4.3.2 Mylpale
Die uitdagings vir grondwetlike vergelykingsarbeid in Suid-Afrika moet ’n mens nie blind
maak vir mylpale wat reeds op hierdie terrein bereik is nie. Daar is heelwat minder
gepubliseer oor grondwetlike vergelykingsarbeid as oor die aanwending van die volkereg in
regs- en grondwetsvertolking (veral in Afrikaans). 183 Wat wel gepubliseer is, is meestal werk
van hoë gehalte (soos ek aanstons kortliks sal probeer illustreer). Wat publikasie in Afrikaans
betref, kan ’n mens dink dat publikasie in Engels oor ’n onderwerp waarvan die
transnasionale inslag wesenlik is, (meer) aangewese is. Indien ’n mens egter die noodsaak
(vir die aanwesigheid) van Afrikaans in die groter konstitusionele debat erken, dan moet dié
taal ook gesien en gehoor word wat die transnasionale diskoers betref. Dit geld ook vir die
ander nege amptelike tale.
’n Uitstekende Suid-Afrikaanse bydrae op die terrein van grondwetlike vergelykingsarbeid is
Van der Walt seConstitutional Property Clauses, 184 wat handel oor vergelykingsarbeid in die
skrywer se spesialisasieveld, te wete grondwetlike eiedomsreg. Die skrywer probeer nie ’n
30