Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 10 (1), Maart 2013
versukkeldheid en mislukking en die spreker blyk onmagtig te wees om iets daaraan te doen.
Gevolglik beroep hy hom op die vaderfiguur om as beskermer op te tree.
Die slotstrofe van die gedig is besonder wrang en in kontras met die res van die gedig,
deurdat die seun in die spieël kyk en soek na tekens wat hom sal tipeer as die nasaat van die
gestorwe vader. Die angstigheid van die spreker suggereer dat daar die vrees by hom bestaan
dat hy in sy pa se voetspore gaan volg en heel waarskynlik ook selfdood gaan pleeg. Net soos
in die geval van Marais se gedig word die voortsetting van die vader in die seun in hierdie
gedig geïmpliseer.
Die vaderfiguur pleeg op ’n wyse selfdood wat gewoonlik beskou word as ’n tipiese uitvlug
vir die machismo-man wat voel dat hy misluk het. ’n Voorbeeld hiervan is Hemingway, oor
wie Woods (1993:160–72) uitgebreid skryf. Volgens Woods was daar by Hemingway
voortdurend ’n gevoel van vernedering oor enige vorm van estetiese sensitiwiteit en is daar
volgens hom ’n “immense overvaluation of the pomp and posturings of virility” (Woods
1993:168). In aansluiting hierby maak Myburgh in sy gedig van onder meer militêre
beeldspraak gebruik om oor die pa se selfdood te skryf – al is daar ook ’n element van
satiriese kritiek in die beskrywing van die poging om te keer dat die oë “uitpeul” en die
beskrywing van die begrafnisondernemer as ’n “lykinvorderaar”.
Die vader is nie opgewasse teen die lewe nie en neem gevolglik sy lewe. Uit die reaksie van
die spreker lei ons af dat hy waarskynlik ’n baie problematiese gesinslewe gehad het en dat
die dood vir hom as ’n tipe toevlug dien. Die indruk word ook geskep dat die vader hom
afgesonder het van sy gesin en “fluitend” in sy tuin gewerk het. Sy seun verkwalik hom nie,
maar skep die indruk dat hy wil hê dat die vader selfs na die dood sy plig as vader moet
voortsit en as beskermer van die gesin moet optree.
4.3 Die vader se foto
Botha se digbundel open met dié gedig (2011:7):
Foto van my pa se gesig
Ek tree die vierhoek binne:
’n grys landery langs ’n opstal,
die wenkbroue strepe swart klei.
Twee skerfies volstruisdop, dié oë,
elk met ’n gaatjie in die wit
soos vir ’n stringetjie krale.
Dan, twee kepe om die mond:
omgekeerde ploegskaar,
doringdraad sonder vinkies.
450