Maart 2013: jaargang 10, nommer 1 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 10 (1), Maart 2013
hul eie mitologie was, en dit vandag nog is, deurdat hul selfbeeld in ’n groot mate op
mediaberiggewing en uitbeeldings in films soos The Wild One (1953) gesteun het, en nog
steun. 2
Hoe dit ook al sy, die breë publiek se beskouing van die hedendaagse motorfietsryer setel nog
in ’n groot mate onwillekeurig in die mite van die outlaw biker, wat op sy beurt onlosmaaklik
verbind is met die mitologie van die Hell’s Angel, wat in talle flieks verewig is. Die konsep
van die outlaw biker is egter nie slegs beperk tot die media en die populêre verbeelding nie;
dit word inderdaad ook omskryf in opleidingsdokumentasie van Amerikaanse
wetstoepassingsinstansies en is onderliggend aan kontroversiële wetgewing wat in 2008 in
Suid-Australië voorgelê is. 3
Die impak van die Angels en ander bekende Amerikaanse outlaw-klubs, soos die Pagans,
Boozefightersen Outlaws, se organiseringstruktuur, gedragskodes en ikonografie op die
ontwikkeling van soortgelyke motorfietssubkulture wêreldwyd is welbekend. ’n Deeglike
kennis van die Amerikaanse outlaw-motorfietskultuur is dus ’n voorvereiste vir ’n
verkenning van eietydse Suid-Afrikaanse motorfietskultuur.
Thompson se boek was die voorloper van verskeie artikels en boeke oor motorfietse en
motorfietsklubs, maar dit is eers teen die middel-1980’s dat hierdie tipe studie wetenskaplike
geloofwaardigheid verkry het deur die werk van kulturele en sosiologiese antropoloë, en later
deur die werk van navorsers op die terrein van kultuur- en mediastudies.
Hoewel kulturele antropologie reeds in die vroeë 1960’s ’n soort self-bewuste etnografie
beoefen het, vind mens eers in die 1980’s dat die inherent subjektiewe aard van die
etnografiese metode onder die loep kom. Self-bewuste etnografie erken die effek van die
ondersoek op die ondersoeker, indirek. ’n Voorbeeld hiervan word verskaf deur Claude Lévi-
Strauss se Tristes Tropiques (1955), waarin hy prosa, filosofiese meditasie en etnografiese
ontleding afwissel op ’n wyse wat dit byna ’n reisroman maak. Waar die etnograaf
aanvanklik objektiwiteit en neutraliteit in die soeke na “wetenskaplikheid” nagestreef het, het
die besef nou posgevat (onder meer as gevolg van insigte uit literêre teorie en spesifiek die
poststrukturalisme) dat waarneming en beskrywing inherent op die interpretasie van dit wat
ondersoek/beskryf word, berus. “Tradisionele” etnografiese veldwerk het gepoog om
antropologiese verskynsels te bestudeer deurdat die navorser ’n lang tydperk saamleef met
die groep wat bestudeer word. Ten einde wetenskaplike objektiwiteit te bewerkstellig, is die
ideaal van die (sogenaamde) akkurate, oplettende, onopvallende, afstandelike, etiese en
regverdige navorser nagestreef. In 1993 publiseer Fine ’n artikel getiteld “Ten lies of
ethnography” in Journal of Contemporary Ethnograhy waarin hy drie etiese dilemmas van
die etnografie uiteensit onder die groeperings klassieke deugde, tegniese vaardighede en die
etnografiese self. Met hierdie artikel wys hy daarop dat die strewe na onder meer
akkuraatheid, oplettendheid, onopvallendheid, afstandelikheid, etiek en regverdigheid
(onbevooroordeeldheid) nooit werklik in etnografiese studie bereik kan word nie. Daarmee
ontken hy egter nie die groot waarde van etnografiese studie nie: “Ethnographers cannot help
but lie, but in lying, we reveal truths that escape those who are not so bold” (Fine 1993:291).
251