Herinnering in geschrift en praktijk in religieuze gemeenschappen

stichter van Mariënpoel. Deze twee hadden, net als enkele andere verwanten, hun functie in het
graafschap aan Boudewijn van Zwieten te danken. 65
Tot ongeveer 1500 lijken de stichter en zijn nageslacht echter de meest prominente
weldoeners te zijn geweest. 66 De kinderen en schoonzoons zegden bij akte van 1 oktober 1428
toe de testamentaire beschikkingen van hun vader en schoonvader te respecteren en het
klooster te blijven steunen. Jan en Gijsbrecht beloofden bovendien de kosten voor de kapel op
zich te nemen. Niet alle kinderen toonden zich echter even actief. Van de twee dochters, Aleid
en Margriet, en van de oudste zoon Dirk van Zwieten en diens vrouw Johanna van Leyenburg
zijn geen schenkingen bekend. Daarentegen blijken Gijsbrecht, de tweede zoon van Boudewijn
en Ludgard, diens vrouw Johanna, hun zoon Pieter en de vrouw van hun zoon Hugo gulle
gevers te zijn geweest: zij schonken allemaal geld en in één geval een rente. De belangrijkste
begunstigers behoorden echter tot de tak van Johanna van Zwieten. Men schonk geld voor
missen , liturgische gewaden, een altaar met toebehoren, en een of meer aangetrouwde familieleden
deden mee aan de zojuistgenoemde campagne voor de apostelbeelden van rond 1497.
Dat het hebben van familie in een klooster een belangrijke reden was om schenkingen
te doen, kan voor Mariënpoel ruimschoots worden aangetoond. 67 De Van de Boekhorsten
bijvoorbeeld begunstigden het klooster tussen 25 maart 1452, toen Elisabeth en Kunera, twee
dochters van Frank van de Boekhorst en Catharina van Bakenesse, intraden, en 1515, het jaar
waarin Elisabeth overleed, de laatstlevende van de twee nonnen. 68 In verband met een probleem
betreffende de pacht van een stuk land werd in 1535 voor Mariënpoel een gunstige regeling
getroffen omdat een nicht, de latere priorin Gerritje IJsbrandsdochter van Rietwijk, in het
convent zat; ‘anders en souden sij dat niet gedaen hebben’, zo staat er in de schenkingslijst. 69
In de tweede helft van de vijftiende eeuw waren twee leden van de familie Van Zwieten
ingetreden . Johanna Pietersdochter, een achterkleindochter van Boudewijn en Ludgard, werd
slechts 35 jaar oud en stierf in december 1500. 70 Catharina, de dochter van Boudewijn en
Ludgard was aanvankelijk non in het Elfduizendmaagdenklooster in Warmond, maar vijf jaar
na de dood van haar vader trad zij in in Mariënpoel. Zij was er 35 jaar priorin en overleed op
92-jarige leeftijd in 1495. Net als bij de Van der Boekhorsten valt ook hier op dat de familie
Van Zwieten en de kring daar direct omheen met name in deze periode schenkingen deed.
Catharina’s aanwezigheid in het klooster zal tevens een goede invloed hebben gehad op het
in ere houden van de stichter en het naleven van zijn bepalingen, maar uit de periode daarna
zijn eveneens geen aanwijzingen dat men niet aan zijn wensen voldeed. 71 Het ‘costerinne
boeck’ dat Gerritje IJsbrandsdochter, de laatste priorin van het klooster, circa 1550 begon en tot
1571 bijhield, vertoont wel minder aandacht voor de Van Zwietens. 72 Ook het necrologium en
het memorieboek doen vermoeden dat de familie Van Zwieten in de loop van de zestiende eeuw
65
RAL, Kloosterarchieven 889, fol. 10v. Biografische aantekeningen: voor Willem van Zwieten, Dirk
Boudewijnsz. Van Zwieten en voor Klaas de Vriese: Damen, De staat van dienst, resp. pp. 502, 501-02 en 494 en
Damen, ‘Tussen stad en land’, pp. 53-56, over Boudewijn als makelaar.
66
Zie RAL Kloosterarchieven 889, fol. 3r-4r, 11r en 12v en voor een meer uitgebreide bespreking van de
schenkingen , Van de Velde, ‘Boudewijn van Zwieten’, pp. 4-6.
67
Op de misschien ook voor Mariënpoel belangrijke inspanningen van biechtvaders wordt hier niet ingegaan.
68
Zie hiervóór, noot 61.
69
RAL, Kloosterarchieven 889, fol. 15r.
70
Van Kan, ‘Het middeleeuwse riddermatige geslacht Van Zwieten’, p. 65.
71
Castenmiller, ‘Het dagelijkse leven’, p. 36.
72
Het ‘costerinne boeck’ komt qua inhoud belangrijk overeen met het ‘coster boeck’ dat eveneens rond 1550
werd begonnen. Zie voor een analyse van het koster- en kosterinnenboek, Simone van de Velde, ‘Gerritgen
Ysbrandsdochter van Rietwijk. Weldoenster en laatste priorin van klooster Mariënpoel’, Jaarboekje voor
geschiedenis en oudheidkunde van Leiden en omstreken, 95 (2003), pp. 77-90, spec. pp. 82-83.
134