Herinnering in geschrift en praktijk in religieuze gemeenschappen

VOORAF
Deze bundel bevat de handelingen van twee bijeenkomsten georganiseerd in het kader van het
Nederlands-Vlaamse internationaliseringsproject Herinnering in geschrift en praktijk. Een
analyse van de handschriftelijke overlevering als materiële spiegel van herinneringspraktijken
in religieuze gemeenschappen uit de Nederlanden in de volle en late middeleeuwen (looptijd:
2006-2008 – verantwoordelijken: R.I.A. Nip (RUGroningen) en J. Deploige (UGent)). Dit
driejarige project waarvoor de Nederlandse Onderzoekschool Mediëvistiek de omkadering
heeft geboden, werd gefinancierd door de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk
Onderzoek (NWO).
Een eerste bijeenkomst, in de vorm van een kleinschalige workshop, werd op 29 september
2006 georganiseerd aan de Rijksuniversiteit Groningen onder de titel Herinnering in geschrift.
De handschriftelijke overlevering als materiële spiegel van herinnering spraktijken. Tot de
lezinggevers behoorden Bas Diemel, Suzan Folkerts, Koen Goudriaan, Tjamke Snijders en
Valerie Vermassen van wie de teksten in deze bundel zijn opgenomen . Ook Hans Kienhorst gaf
toen een lezing gebaseerd op zijn artikel ‘Hoe moet zo’n boek genoemd worden? Een
vernieuwde kijk op Middelnederlandse verzamelhandschriften als codicologisch object’,
Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis, 83 (2005) pp. 785-817. Voor zijn bijdrage
aan de Groningse workshop verwijzen wij naar deze publicatie. De codicoloog Jos Hermans
verzorgde in Groningen de conclusies. Door zijn vroegtijdige overlijden op 27 juli 2007
ontbreekt zijn bijdrage . We missen hem zeer, als wetenschapper en partner in ons project, maar
vooral als vriend en collega.
Een tweede bijeenkomst, in de vorm van een Contactforum gesteund door de Koninklijke
Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten, werd gehouden op 5 oktober
2007 in het Paleis der Academiën te Brussel en had als titel Herinnering in praktijk . Collectief
geheugen, herdenking en memoria in religieuze gemeenschappen uit de Nederlanden in de
volle en late middeleeuwen. Gaven daar een lezing: Arnoud-Jan Bijsterveld, Anne Bollmann,
Truus van Bueren, Bas Diemel, Elisabeth van Houts, Brigitte Meijns, Paul Trio en Steven
Vanderputten. Beide bijeenkomsten bleken bijzonder verrijkend en vormden de aanzet tot de
organisatie van een tweedaags internationaal congres dat op 14 en 15 novenber 2008 heeft
plaatsgevonden in Groningen en in Ter Apel onder de titel Manuscript and Memory in North-
Western Europe, 1000-1500. De Engelstalige publicatie, in boekvorm, van de bijdragen aan dat
congres wordt momenteel nog voorbereid.
Onze dank gaat uit naar alle deelnemers aan onze studiedagen en in het bijzonder naar Suzan
Folkerts, Martin de Ruiter, Bas Diemel en Claudine Colyn voor hun hulp bij de praktische
organisatie . Daarnaast zijn we ook het NWO en de Koninklijke Vlaamse Academie van België
voor Wetenschappen en Kunsten erkentelijk voor de financiële en logistieke steun en, in het
bijzonder de Academie, ook voor de geboden mogelijkheid om de handelingen van beide
bijeenkomsten in deze bundel samen te brengen.
De editors
Gent, Leuven en Groningen, december 2008
7