Herinnering in geschrift en praktijk in religieuze gemeenschappen

Tabel 2 – Gouda, SAMH, kloosters inv. 95
katern I: 3 bifolia (ongefol.)
hand A, met enkele latere toevoegingen: inhoudsopgave
katern II: 4 bifolia (fol. 1-8)
f. 1r-6v: hand A: kroniek
1r-v: Prefatio
1v-6v: narratief deel met oorkonden
f. 7r-8v: enkele akten later bijgeschreven
katern III: 4 bifolia (fol. 9-16)
f. 9r-14v: hand A: rentebrieven etcetera
‘In sequentibus ponuntur redditus pro beneficiis et memoriis perpetue deputati’ (9r)
f. 14v (rest) – 16v: akten later bijgeschreven
katern IV: 4 bifolia, enkele bladen weggesneden (fol. 17-23)
f. 19 en elders: hand A,
merendeel: latere handen
katern V: 4 bifolia; de eerste 4 bladen weggesneden (fol. 25-28)
jongere handen, maar:
f. 26 (hand A) ‘Sequuntur redditus agrorum sive domorum preter beneficia’
katern VI: 4 bifolia, enkele bladen weggesneden (fol. 28bis-33)
jongere handen
In het citaat aan het begin van deze bijdrage 16 worden de volgende onderdelen genoemd: de
kronieken (cronicas, in het meervoud, dus zoiets als de wederwaardigheden), de stichtings -
oorkonden en privileges, de renten die samenhangen met weldaden (beneficia) en memoriën
(memoriae) en de overige renten. Kunnen we ze in het handschrift terugvinden? Voor het
antwoord op deze vraag hebben we houvast aan de inhoudsopgave vóór in het handschrift. 17
Daar wordt nog gesproken van een voorrede (prefatio) op heel het werk, gevolgd door de
stichtingsgeschiedenis van het klooster (inchoatio), waarop de stichtingsbrieven en privileges
volgen met daarin geïnsereerd de cronice. Deze aanwijzingen zijn toereikend om de
oorspronkelijke structuur van het handschrift op het spoor te komen. Katern II bevat de
kroniek . Daarbinnen kunnen we inderdaad een theologisch gekleurde prefatio onderscheiden
van een uitvoeriger narratief gedeelte als omlijsting van de stichtingsoorkonde en een reeks
privileges . Dit katern werd aanvankelijk niet helemaal opgevuld om in katern III met een nieuw
hoofdonderdeel te kunnen beginnen, de redditus pro beneficiis et memoriis perpetue deputati.
De eerste zes folia zijn dan heel regelmatig opgezet, daarna beginnen de moeilijkheden in de
vorm van weggesneden bladen en van het opduiken van jongere handen. De onregelmatigheid,
gevolg van latere bewerkingen van het cartularium, zet zich voort in katern IV en het begin van
16
Zie p. 89.
17
Gouda, SAMH, Kloosters inv. 95, fol. 0 r : ‘Tabula omnium subsequentium litterarum et primo fundationis et privilegiorum.
In primis premittitur quedam prefatio totius operis cui annectitur inchoatio sive fundatio monasterii
seu loci ad honorem Dei omnipotentis et beate Margarete virginis per Machteldim Casijns procurata. Deinde subnectuntur
littere fundationis ac privilegiorum quibus cronice domus seu conventus breviter secundum ordinem
interseruntur.’
93