MANJINE I MEDIJI NA ZAPADNOM BALKANU - RRPP

je dobio dozvolu 2011. godine još uvijek je u eksperimentalnoj fazi programa. Ovim članom
državni medij se obavezuje da emituje određeni broj časova informativnog, kulturnog,
obrazovnog, sportskog i zabavnog programa na jezicima manjinskih naroda. Između ostalog,
javni servis je dužan da emituje sadržaj koji se odnosi na život, kulturu i identitet manjinskih
naroda. Emitovanje se vrši jednom mjesečno na službenom jeziku.
Medijski zakoni takođe štite pravo manjina na informisanje i osnivanje svojih medija.
Član 2 Zakona o medijima, koji je usvojen 17. septembra 2002. godine, takođe garantuje
pravo na slobodno informisanje i domaćim i stranim pravnim i fizičkim licima, kao i pravo na
nesmetan rad medija. Član 3 istog zakona obavezuje državu da budžetskim sredstvima
učestvuje u finansiranju programskih sadržaja na albanskom i jezicima drugih nacionalnih i
etničkih manjina. Obim sredstava se utvrđuje državnim budžetom, a način raspodjele
sredstava se propisuje aktom republičkog organa uprave nadležnog za poslove informisanja.
(Zakon o medijima, 2002)
Član 9 Zakona o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore obavezuje RTCG, odnosno javni
servis, da emituje programe namijenjene pripadnicima manjinskih grupa koji promovišu
kulturni i etnički identitet manjinskih naroda i na takav način jačaju Crnu Goru kao
multikulturalno, multietničko i multivjersko društvo (Zakon o javnim radio-difuznim
servisima Crne Gore). Član 55 Zakona o elektronskim medijima nameće obavezu emiteru u
pogledu programskog sadržaja. Emiter je dužan da poštuje pravilo prema kojem upotreba
crnogorskog jezika nije obavezna prilikom emitovanja programa na jeziku neke nacionalne
manjine.
Član 74 istog zakona obavezuje javne emitere da proizvode i emituju programe kojima se
promoviše kulturni identitet nacionalne i etničke manjine, kao i da proizvode programe na
jezicima nacionalnih manjina na područjima na kojima žive. Ovaj član zakona se ne poštuje u
potpunosti i doprinosi nekoj vrsti getoizacije manjinskih medija.
Odnos države prema medijima nacionalnih manjina govori o stepenu razvijenosti društva.
Država ima obavezu da podržava manjinske medije koji predstavljaju dio informacionokomunikacionog
sistema društva. Manjinski mediji ne bi trebali da se oslanjaju isključivo na
podršku sopstvene manjine jer bi to moglo izazvati nezadovoljstvo određene manjinske grupe.
Radojković i Stojković pominju četiri modela odnosa države i manjinskih medija. Prvi model
se sastoji u tome da država izdvaja novčana sredstva za manjinske medije ali ih istovremeno i
kontroliše. Drugi model se ogleda u tome da se, pružajući finansijsku podršku manjinskim
medijima, država ne miješa u uređivačku politiku. Prema trećem modelu država nastupa kao
partner manjinskim medijima, može se povremeno umiješati u način rukovođenja, ali
istovremeno i smanjiti, odnosno ukinuti novčanu podršku. Posljednji model predviđa potpuno
prepuštanje manjinskih medija zakonima tržišta. Svaki od ovih modela ima svoje nedostatke.
Sami urednici manjinskih medija imaju svoje viđenje odnosa države prema medijima ali i
odnosa manjinskih partija. I dok jedni žele da im država i političke partije pomažu, drugi se
plaše da će se to odraziti na njihovu uređivačku politiku.
Direktor Centra za ljudska prava Siniša Bjeković tvrdi: „Nažalost, ne postoji mogućnost da se
bilo koji medij, pa ako hoćete i novi medij u Crnoj Gori, probije na tu medijsku scenu iz
prostog razloga što je ona već na neki način zasićena postojećim medijima na crnogorskom
tržištu. Jedini način da bi se neki drugi medij mogao održati jeste upravo finansiranje od
države. I ja tu ne vidim nekakvog drugog rješenja. Ili, većinsko finansiranje od strane
126