MANJINE I MEDIJI NA ZAPADNOM BALKANU - RRPP

Preporuke
otvori u okviru Udruženja novinara i njegovih organa, jer je riječ o povredi
jednog od bazičnih profesionalnih standarda utvrđenih Kodeksom novinara.
(9) Veliki dio odgovornosti za nepovoljno medijsko okruženje (rasitnjavanje tržišta,
tolerisanje uticaja vlasnika, političara i ekonomskih centara, nebriga za
njegovanje kulturne raznolikosti i dr.) locira se kod regulatornog tijela u
radiodifuziji. Glavni razlozi za to su njegova zavisnost od vlasti, politike i
medijske industrije, ali i činjenice da se ono, prema sastavu, nije profilisalo kao
ekspertsko tijelo, kao što je to propisano zakonom.
(10) Sumarno, ovi podaci i sačinjena analiza jasno oslikavaju ozbiljnost krize u
kojoj se nalazi novinarstvo u Makedoniji, ali i navode razloge za ovu situaciju.
Osim u političkim i ekonomskim pritiscima, miješanju centara moći u kreiranju
dnevne agende redakcija, ekonomskih problema medija, razlozi treba da se traže
i u nedovoljnoj svijesti i poznavanju novinarske profesije, nepoštivanju etičkih
standarda, slaboj uređivačkoj politici u medijima, nedostatku kontinuirane obuke
i nadogradnje znanja za novinare, nedostatku želje za promjenama. Tome je
razlog društveno tolerisanje neprofesionalizma, medijsko mešetarenje, odnosno
medijska statičnost u kojoj se funkcioniše godinama.
(11) Problemi u makedonskom novinarstvu su rezultat više kompleksnih faktora i
ne mogu se brzo i lako prevazići. Reforme u medijskom sistemu kojima bi se
prvenstveno učvrstila socioekonomska pozicija novinarske profesije su
preduslov da ona postane sfera koja je autonomna od politike i centara moći.
Na osnovu analize i provedenih intervjua može se izvući nekoliko konkretnih preporuka za
poboljšanje pristupa etničkih zajednica u medijskoj sferi:
Programski savjet MRT i rukovodni organi MRT (Upravni odbor i izvršni direktori)
treba da razmotre pitanje o unutrašnjoj organizacijskoj postavljenosti servisa i da
obezbijede uslove za programsko-produkcijsku koordinisanost servisa i programa, s
ciljem da se obezbijedi poštivanje istih profesionalnih principa inkluzivnog
izvještavanja u svim redakcijama i da se manjim redakcijama omogući ravnopravan
pristup do potrebnih kadrova, finansijskih i tehničkih resursa.
Javnom radiodifuznom servisu su potrebni zajednički korporativni dokumenti koji
povezuju novinare iz različitih redakcija na nivou profesionalnih etičkih standarda, te
im dati smjernice za produkciju informativnih i drugih programa kroz prizmu javnog
servisa, koji će precizirati uređivačka pravila i procedure, predstaviti principe
inkluzivnog novinarstva i izvještavanja za individualna čovjekova prava, te definisati
ulogu novinara u javnom radiodifuznom servisu u odnosu na građane, civilno društvo i
javni interes. Ovo je jedan od prvih koraka kojima bi se izgradio sistem politike u
okviru javnog servisa usmjeren prema onemogućavanju uticaja političkih elita na
redakcije i prevazilaženje sadašnje situacije etnopolitičke cenzure u kojoj svaka
redakcija trpi uticaj od „svojih“ političkih struktura.
Neophodna je strategija kontinuirane obuke novinara i svih medijskih profesionalaca u
MRT-u, kojom će biti obuhvaćeni svi aspekti i trendovi rada u medijima. Kontinuirane
obuke treba da obezbijede da novinari iz svih redakcija ponovo uspostave izgubljeno
povjerenje i međusobnu komunikaciju.
Potrebne su izmjene zakonske regulative koja će jasno da definiše produkcijskoorganizacijske
cjeline u MRT-u, uređivačku strukturu, kao i nadležnosti i
odgovornosti organa MRT-a. Ovim izmjenama treba obezbijediti efikasno i
252