MANJINE I MEDIJI NA ZAPADNOM BALKANU - RRPP

pristup odnosi na pravedno i sveobuhvatno predstavljanje manjina u medijskom sadržaju. 75
Obje vrste pristupa su od velike važnosti za sposobnost različitih grupa da učestvuju u javnom
životu i demokratskim raspravama i da autentično izraze svoje mišljenje i stavove, što će
uticati na uspostavljanje ili izmjenu percepcije koja se o njima stvara i cirkuliše kroz medije.
Uspješno učestvovanje manjinskih grupa u aktivnostima medija ima neposredni uticaj na
obogaćivanje raznolikosti informacija i mišljenja koje prenose mediji i na obogaćivanje javne
debate. 76
Savjetodavni komitet o provedbi Okvirne konvencije za zaštitu nacionalnih manjina u svojim
redovnim mišljenjima o tome u kojoj mjeri neka država poštuje međunarodne standarde,
ukazuje na važnost nekoliko faktora: lingvistička topografija, službeno priznanje prava
nacionalnih i jezičkih manjina u Ustavu i zakonima, sistem dodjele licenci u radiodifuziji,
stanje tržišta, prekogranična dimenzija, vremenski i kvalitativni kriteriji i olakšavajući
faktori. 77
Analiza nacionalnog zakonodavstva i društvenog konteksta u kojem se ono primjenjuje u
praksi je napravljena imajući na umu većinu navedenih faktora koje primjenjuje i
Savjetodavni komitet. Regulacija programskog sadržaja se ne analizira zasebno, već kao dio
tačke koja se tiče prava manjinskih zajednica u legislativi. Vremenski i kvalitativni kriteriji
koji se odnose na mjeru u kojoj mediji svojim sadržajima pružaju zadovoljavajući odgovor na
potrebe i interese ciljane publike su predmet drugog dijela ove analize, koji se odnosi na
medijsku praksu.
Prekogranična dimenzija se odnosi na bilateralne sporazume i inicijative o saradnji između
država koje imaju za cilj osigurati pristup medijima, nacionalnim manjinama koje žive na
njihovim područjima. Ona nije obuhvaćena ovom analizom jer zahtijeva poseban pristup i
ekstenzivniju obradu.
2.1. Lingvistička topografija i kratak pregled razvoja
Lingvistička topografija jedne zemlje odnosi se na jezičku raznolikost takva kakva je u
društvenoj realnosti. Na nju su uticali istorijski, geografski, demografski, politički,
ekonomski, sociološki, kulturni, vjerski i drugi faktori. Skoro da nema države u kojoj ne
postoji jezička i kulturna raznolikost. Ali, pitanje je u kojoj mjeri se ta raznolikost izražava u
zakonima i praktičnom ostvarenju prava pripadnika jezičkih i kulturnih zajednica u različitim
segmentima društvene realnosti.
Republika Makedonija je društvo u kojem vjekovima unazad žive različiti narodi i kulture.
Prema podacima zadnjeg popisa stanovništva iz 2002. godine, u Republici Makedoniji je bilo
75 McGonagleTarlach (2009) ‘Representation of Minorities: Rights of Access’, in: Media and Human Rights, pp.
106-126, London: Clemens Nathan Research Centre.
76 McGonagleTarlach (2009) ‘Representation of Minorities: Rights of Access’, in: Media and Human Rights, pp.
106-126, London: Clemens Nathan Research Centre.
77 Važno je napomenuti da se neki od spomenutih faktora odnose samo na radiodifuzne medije. Za detaljniju
analizu ovih pitanja, vidi:
Tarlach McGonagle, “Commentary: Access of persons belonging to national minorities to the media” in
Fillingthe frame: Five years of monitoring the Framework Convention for the Protection of National Minorities
(Strasbourg, Council of Europe Publishing, 2004), pp. 144-159.
180