MANJINE I MEDIJI NA ZAPADNOM BALKANU - RRPP

медиумите 236 . И покрај сопствените заложби (зацртани во Стратегијата за развој на
дејноста од 2007 година) за решавање на долгогодишните проблеми на сопственичката
структура во телевизијата – врзаноста со моќни сопственици и политичари, Советот
самиот ги зацементира и дури ги прошири веќе постојните сопственички обрасци –
доделувајќи им нови дозволи на истите сопственици и воведувајќи нови моќници на
медиумската сцена. Со „истурањето на дозволите“, но и со тоа што не реагираше на
состојбите во јавниот сервис и на државното рекламирање во медиумите кое ја
загрозува уредувачката независност, регулаторот самиот му нанесе штета на целиот
телевизиски сектор, раситнувајќи го, оставајќи ги медиумите и новинарството во
рацете на сопствениците, политичарите и власта. Ваквата регулаторна политика му
нанесе огромна штета на телевизискиот сектор, но посредно и на радискиот и на
секторот на печатените медиуми, доведувајќи ги со тоа и медиумите и новинарството
во очајна состојба на борба за преживување, апатија и неверување во никакви
професионални и етички вредности.
IV. ЗАКЛУЧОЦИ
Уставната и законската рамка на Република Македонија на припадниците на
немнозинските етнички заедници им го гарантира правото на слобода на изразување и
на основање автономни и независни медиуми. Законската регулатива посебно го
обврзува јавниот радиодифезен сервис да емтува разновидни програми наменети за
сите делови на општеството и да ги задоволува информативните, едукативните,
културните и другите потреби на припадниците на различните културни групи и
заедници. Во рамки на Вториот програмски сервис на Македонската радиотелевизијасе
емитуваат програми на сите немнозински заедници кои се наведени во
Уставот на Република Македонија. Законската рамка овозможува и слободно основање
комерцијални и непрофитни медиуми кои можат да емитуваатпрограма на јазиците на
немнозинските заедници и чија цел е, покрај информирањето на јазикот на конкретната
заедница, да ја развиваатнејзината култура. Иако комерцијалните и непрофитните
медиуми имаат помалку законски обврски од јaвниотрадиодифузен сервис во поглед на
негувањето на културниот идентитет и посебности на заедниците, сепак и тие
остваруваат дејност од јавен карактер и затоа имаат обврска да емитуваат програма
сензитивна кон етничките и културните различности. Главната перцепција на
експертите и практичарите кои беа интервјуирани во ова истражување е дека ниту
јавниот сервис ниту пак голем дел од комерцијалните медиуми не ги остваруваат
целосно своите законски и професионални обврски.
Причините за ова се бројни и сложени и лежат во пошироките аномалии на
целокупното медиумско опкружување: целото општество се уште е длабоко поделено
по политичка и етничка линија и се соочува со тенденции на дезинтеграција што се
рефлектираат и во медиумската сфера; наспроти законската рамка која тоа треба да го
спречи, моќта на власта и политиката го оневозможува независното новинарство;
бизнис интересите кои се длабоко вкоренети во медиумите го ставаат корпоративниот
пред јавниот интерес; социо-економската положба на новинарите е исклучително лоша
и зависи од волјата на сопствениците, директорите и политичарите; новинарската
заедница не е конституирана како автономна сфера, професионалните вредности се
целосно еродирани и широко е распространето чувствотона апатија и автоцензура;
236 Интервју со Мирче Адамчевски, новинар и поранешен претседател на Советот за радиодифузија, реализирано на
14 ноември 2012 година.
319