MANJINE I MEDIJI NA ZAPADNOM BALKANU - RRPP

Što se tema tiče, kao što je i očekivano, najviše tekstova se odnosi na neku od oblasti Dekade
Roma 2005-2015. U ovom broju ih ima 10, ali jednako toliko ima i tekstova u vezi sa
kulturom, što je pozitivno. Potom sledi pet tekstova na temu uslova života Roma u zemljama
Evrope, nešto manje ima tekstova na temu socijalne situacije i istorije Roma, po tri teksta u
ovom broju i po jedan ili dva teksta na ostale teme poput jezika, politike, ljudskih i
manjinskih prava, diskriminacije, Roma i javne uprave i slično. Ovo izdanje broji ukupno oko
45 tekstova, od koji su neki samo na romskom ili srpskom a neki su uneti dvaput, na oba
jezika. Ne postoji određeni princip koji se tekstovi pišu dvojezično, imam utisak da je ta
selekcija napravljena u zavisnosti od važnosti teme. Neke od tekstova pišu novinari redakcije,
a neke pišu dopisnici iz javnog života Roma kod nas i širom Evrope. Svaki tekst opremljen je
barem jednom kvalitetnom fotografijom, čiji autor najčešće nije imenovan, a u ovom broju
ima oko 145 fotografija.
Romano Nevipe, izdanje iz 2011., broj 61-63 (trobroj) – List ima 120 stranica a numeracija i
ovde počinje od naslovnice. Glavni i odgovorni urednik više nije Ljuan, nego njegov sin
Džanatan Koka. Tiraž lista je i dalje 2.000 primeraka, štampan na relativno kvalitetnom
papiru, jednako kao u prethodo posmatranom izdanju iz 2009. godine.
I u ovom broju je približno isti raspored tema, od kulture i tekstova na temu Dekade sa po
desetak tekstova, preko istorije i prilika u kojima žive Romi u Evropi sa po pet do sedam
tekstova po temi. Potom slede tekstovi na temu politike, jezika, diskriminacije, neonacizma i
slično, sa po barem jednim tekstom. Zanimljivo je reći da u ovom broju ima mnogo manje
tekstova na romskom jeziku nego u prethodnom, ne više od pet tekstova od ukupno 40. Kao i
u prethodnom broju, svaki tekst opremljen je barem jednom kvalitetnom fotografijom. I u
ovom broju ih ima 140 i opet najčešće bez navedenog autora.
6. DISKUSIJA I NAJVAŽNIJA KOMPARATIVNA ZAPAŽANJA
„Nema razlike između medija na srpskom i najutjecajnih medija na jezicima nacionalnih
zajednica. Isti rukopis je prepoznatljiv, bez obzira na jezik, i taj se rukopis zove pristrasnost“,
rekao je Dinko Gruhonjić, ocenjujući izveštavanje medija uoči izbora u Srbiji u maju 2012.
godine.
Upravo je pristrasnost bio jedan od najočiglednijih (može se reći i očekivanih) trendova koje
smo uočili analizirajući medije na hrvatskom, mađarskom i romskom jeziku. No, tu
pristrasnost možemo razložiti u nekoliko slojeva – (a) prvo je izveštavanje o svojoj grupi koja
je dominirala uglavnom kod svih medija, sa izuzetkom medija na mađarskom jeziku (recimo,
dnevnik Mađar So je u više od 90% slučajeva izveštavao o drugima (ali na mađarskom
jeziku), (b) afirmativni uklon spram sopstvene grupe bio je trend prisutan kod svih – i ovoga
puta najizraženiji kod medija na mađarskom jeziku (70% priloga na RTV i 63% u dnevniku
Mađar So), nešto manje kod hrvatskih (40% na RTV i 32% u Hrvatskoj riječi), dok recimo u
informativnoj emisiji na romskom jeziku na RTV nismo primetili niti pozitivan niti negativan
uklon, i (c) pristrasno izveštavanje o političkim subjektima tokom predizborne kampanje.
Kako je pokazala analiza Novosadske novinarske škole, Bojan Pajtić, funkcioner
Demokratske stranke i premijer Vojvodine, bio je funkcioner koji se najviše pojavljivao u
informativnim programima na manjinskim jezicima, i prema njemu mediji nisu iskazivali
negativan uklon. Isto tako, njegova partija, DS, bila je najprisutnija u ovim programima – u
386