MANJINE I MEDIJI NA ZAPADNOM BALKANU - RRPP

U Bosni i Hercegovini živi oko 1.000 pripadnika slovenačke nacionalne manjine, a od toga u
Sarajevu njih 350 do 500. Udruženje „Cankar” organizuje aktivnosti na kulturnom,
humanitarnom, sportskom području kao i sadržaje iz slovenačke tradicije, a potpuno
samostalno djeluje i u zaštiti svih prava koja proističu iz državnog zakona. U Kantonu
Sarajevo živi oko 70 članova italijanske nacionalne manjine a u rejonu Banje Luke oko 200.
Danas, po slobodnoj procjeni, u Sarajevu živi oko 200 do 300 Makedonaca. Prije rata su imali
časopis Udruženja „Makedonac”, ali je on, zbog malog interesa, ukinut. Utisak je da ovo
udruženje ne radi organizovano, nema stabilno rukovodstvo i moglo bi se reći da, kao i veći
broj udruženja nacionalnih manjina u Sarajevu, „životari” (Marko, 2010: 150 po Biro za
ljudska prava 2009: 9−11).
Podaci kojima Helsinški parlament građana iz Banje Luke raspolaže, kada su u pitanju oba
bosanskohercegovačka entiteta, djelimični su i odnose se na slijedeće manjine: Jevreje (850),
Mađare (130), Italijane (oko 300) i Ukrajince (40). Prema spomenutoj nevladinoj organizaciji
iz Banje Luke, u oba entiteta ukupno djeluje 89 udruženja nacionalnih manjina, od kojih je
oko 50 organizacija Roma. Grad Banja Luka je 2004. godine otvorio Klub nacionalnih
manjina u prostoru veličine od oko 200 kvadratnih metara, u kojem je sjedište većine
banjalučkih udruženja i Saveza nacionalnih manjina Republike Srpske. U Savezu nacionalnih
manjina kažu da se pozitivni trendovi finansiranja iz budžeta javljaju i u opštinama: Prijedor,
Gradiška, Prnjavor, Doboj i Bijeljina, dok je istočni dio Republike Srpske potpuno
zapostavljen (Marko, 2010: 150 po Biro za ljudska prava 2009: 14−15).
Slučaj Sejdić-Finci
Najznačajnija presuda Evropskog suda za ljudska prava koja je do sada donesena protiv
Bosne i Hercegovine jeste presuda u slučaju Sejdić i Finci protiv BiH (presuda Velikog vijeća
Suda od 22.12.2009. godine). Ova presuda, koja zadire u srž ustavno-pravnog uređenja BiH i
obavezuje na njegovu izmjenu, ujedno predstavlja i prvu presudu u kojoj je Sud utvrdio
zakonsku diskriminaciju bilo koje kategorije stanovništva u bh. društvu. Aplikanti, državljani
BiH, Dervo Sejdić i Jakob Finci, žalili su se da im je usljed relevantnih odredbi Ustava BiH i
Izbornog zakona BiH onemogućeno da se kandiduju za pozicije delegata u Dom naroda
Parlamentarne skupštine BiH i na izborima za člana Predsjedništva BiH zbog njihovog
romskog i jevrejskog porijekla.
Ova presuda u kojoj je utvrđena sistemska diskriminaciju svih osoba koje se ne izjašnjavaju
kao pripadnici konstitutivnih naroda obavezuje vlasti BiH da, u cilju otklanjanja utvrđene
povrede prava u odnosu na aplikante, a ujedno i u odnosu na sve osobe u sličnoj situaciji,
izvrše izmjene odredbi Ustava i Izbornog zakona BiH na način da se pojedincima koji se ne
izjašnjavaju kao pripadnici konstitutivnih naroda u BiH omogući da se kandiduju za člana
Predsjedništva BiH i za delegate u Dom naroda Parlamentarne skupštine BiH. Dakle, za
najviše državne funkcije u BiH.
Već više od dvije godine traju politički pregovori oko implementacije ove presude. Ona je
postala predmet političke trgovine između vladajućih predstavnika Bošnjaka, Srba i Hrvata
koji ne negiraju pravo nacionalnih manjina, ali, s obzirom da su pokrenute vrlo važne
zakonske i ustavne promjene, žele da riješe i neka pitanja svog etničkog identiteta u BiH.
35