MRAVNÁ VÝCHOVA V ŠKOLÁCH NA SLOVENSKU A V ZAHRANI ČÍ

NOWOCZESNA EDUKACJA I JEJ KULTUROWY WYMIAR
NA PIERWSZYM ETAPIE KSZTAŁCENIA SZKOLNEGO
Zdzisława ZACŁONA
Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
Instytut Pedagogiczny, Zakład Pedagogiki i Psychologii, e-mail: sekbriw@pwsz-ns.edu.pl
Abstract
Transformation of modern world is putting new aims and tasks in front of education.
Upbringing society is related to cognitive education, humanistic values and also universal,
such as: goodness, beauty, truth. Idea of global education favours multicultural education,
which respects other cultures, other ways of life, teaches tolerance and understanding.
Education is important element, which creates cultural competences, in the process of social
action. At the same time, recalls to the past, national historic experience and cultivates
regional tradition.
Introducing children in an early school age, into multicultural and cultural matters, is
possible according to their stage of development. It finds reflection in didactic and upbringing
tasks captured in programmes of integrated education.
Key words
globalization, upbringing society, multicultural upbringing, socialization, regional education,
intercultural education, cultural education.
Wprowadzenie
Zmiany i nieustanne przeobraŜenia współczesnego świata dostrzegane są w róŜnych obszarach Ŝycia.
Wyraźnie widoczne są w polityce, Ŝyciu społecznym, gospodarczym, w kulturze. Procesy integracji
europejskiej i globalizacji, wywierają znaczący wpływ na edukację.
Przed edukacją stają nowe zadania, bo powinna ona odpowiadać potrzebom rynku pracy, szczególnie
w zakresie umiejętności posługiwania się informatyką i nowoczesnymi technologiami.
Funkcjonowanie w ogólnoeuropejskim systemie edukacyjnym niewątpliwie wymaga przyjęcia
określonych priorytetów tj.: poprawy jakości kształcenia, zrównanie szans edukacyjnych i
wypracowanie ideału wychowania oraz nowego modelu i statusu nauczyciela1.
Współczesna szkoła powinna stać się ośrodkiem edukacyjno – kulturalno – informatycznym w
środowisku lokalnym, w którym mogą realizować się aspiracje edukacyjne i Ŝyciowe mieszkańców.
Aby te załoŜenia wdroŜyć w praktykę edukacyjną konieczna jest modernizacja procesu dydaktyczno –
wychowawczego i jego uelastycznienie. Innowacyjność, alternatywność i kreatywność to podstawowe
cechy edukacji, opartej na wielostronnej aktywności, która rozwija osobowości dzieci i młodzieŜy,
kształtuje ich plany Ŝyciowe, uczy myślenia kategoriami przyszłości, pozwala na otwarcie kulturowe,
przygotowuje do uczenia się przez całe Ŝycie2.
1 Cz. Banach, A. Rajkiewicz, Najpilniejsze problemy do rozwiązania w systemie edukacji w latach 2004-2015.
[w:] Strategia dla Polski po wejściu do Unii Europejskiej. Warszawa 2002, Komitet Prognoz „Polska 2000
Plus” przy PAN, s. 130.
2 TamŜe, s. 128.
248