:--': ~T~ -'--- ~

DE MYSTIEK EN HET MAATSCHAPPELIJK LEVEN 1 2 7
Om beide redenen is de mystiek van Ruusbroec en hen die na
hem komen, mij liever, ze is meer menschelijk, dan die van Hadewych
en toch van een zeldzame schoonheid en kracht .
Ruusbroec staat niet alleen . De drang naar een rijk mysterieus
gevoelsleven is er de gansche Christenheid door geweest, doch in
de 14de en 15de eeuw komt hij niet bij enkele individuen of kleine
groepen voor van hen, die met elkaar in afzondering leven ; van
uit de kloosters werkt hij krachtig in de massa . Het wordt een
maatschappelijk verschijnsel, waarvoor een maatschappelijke
oorzaak moet to vinden zijn .
Men heeft getracht het aldus to verklaren : In de feodale maatschappij
waren de verhoudingen tusschen de menschen nog uiterst
eenvoudig, men zag zich in zijn stoffelijk bestaan niet beheerscht
door geheimzinnige machten . Die eenvoudige persoonlij
ke machtsverhouding nu ging men zich ook denken tusschen
den mensch en de Godheid, het bovennatuurlijke, en naarmate
die stoffelijke verhoudingen meer bedreigd en onzeker worden
door de wassende geldmacht, neemt het geloof in de geestelijke
meer toe . Men zoekt er steun, waar het andere ontzinkt .
Nu openbaren zich hierin twee stroomingen, de eene gedragen
door een diepzinnig systeem, de andere door naieven eenvoud, de
eene Ruusbroec, de andere Brugman . Bij Ruusbroec sluiten zich
aan Geert Groote, Floris Radewijnsz en Mande .
De broeders des Gemeenen Levens en de daaruit voortkomende
Windesheimers behooren hoofdzakelijk tot den gegoeden stand .
In de I Jselsteden was de burgerij spoedig tot macht en welvaart
gekomen . Hieruit ontstond de drang naar ontwikkeling . Vandaar
scholen to Zwolle en Deventer . Maar omgekeerd was er voor geleerden
in de maatschappij dier dagen nog weinig plaats . Ze werden er
als van zelf toe gedrongen in een vrome communistische samenleving
bij elkaar to blijven . Zoo ontstonden deze geestelijke broederschappen
en daar ze uit de burgerij waren voortgekomen, was
haar invloed op en haar aantrekkingskracht voor de burgerij groot .
De vele burgertwisten en oorlogen, de algemeene malaise in de
15de eeuw, de stilstand in de ontwikkeling der I Jselsteden moeten
de broeders steeds meer afkeerig hebben gemaakt van het
leven in de maatschappij en zoo is van zelf de kloosterorde van
Windesheim ontstaan . Ze bleef een orde van aanzienlijken en geleerden
. Hendrik Mande behoorde ertoe . Op de denk- en ge-