:--': ~T~ -'--- ~

VOLKSKUNST
Volkskunst, een gevaarlijk woord, dat aanleiding tot misverstand
geven kan. Waar zijn de grenzen van volkskunst ? Waarom
mag de Spaensche Brabander en Jan Klaaz er niet bij ? Waarom
de Jozef-trilogie niet en de Gysbrecht ? En Cats dan ! Is dat alles
geen kunst ook voor het yolk geweest, heeft die het yolk niet geboeid
en aangegrepen, doen schaterlachen of in stile spanning gehouden
van geestelijke aandacht, ver buiten de dagelijksche sfeer
van werken en zwoegen om brood en aanzien, om eer en een onbezorgd
leven ?
We maken ons een idealistische voorstelling van een middeleeuwsche
volkskunst, zooals die sprak van het tooneel uit Elkerlyc
en de Bliscappen, zooals die klonk uit den mond van een Brugman,
zooals ze misschien ging van oor tot oor uit de kunst van
Maerlant en Boendale . We scheppen ons illusies van een volkskunst
der toekomst en zien in vast geloof met stoere kracht tientallen
om ons heen eraan werken, een kunst die alien omvat in
blijde verheuging, in aangrijpende ontroering van schoonheid, een
wij ding voor de sociale eenheid van het menschdom . Hebben de
Brabander en de Jozef-trilogie niet reeds iets gedaan in die richting
in de 17de eeuw, voor zoover deze kunst kon en misschien ooit kan
bereikt worden ? We missen hier alle positieve gegevens evengoed
als voor de middeleeuwen . Maar ik ben ervan overtuigd : als iets
van de schoone idealen van het heden bereikt kan worden, dan
zullen zeer stellig deze werken ook dan nog tot de verbeelding
en de harten van zeer velen spreken.
Als ik hier echter het woord volkskunst gebruik, denk ik noch aan
de al licht wat al to optimistische voorstelling van de werking der
middeleeuwsche kunst, noch aan de idealen der toekomst . Ik bedoel
eenvoudig alles wat in onze 17de eeuw staat tegenover,
naast en tusschen het werk der aristocratische geesten, der erkende
groote kunstenaars onzer Renaissance ; ik denk aan die
massa's werk van minder allooi vaak, dat enkel werd voortgebracht
om to voldoen aan de eischen van het grove publiek,