:--': ~T~ -'--- ~

NETSCHER
725
Onder de initialen A. J . schreef Thijm ook nog een zeer bijzonder,
innig boek over zijn vader (1894), waarin hij in kalm verhalende
stijl hem teekent, vooral in zijn huiselijken kring en onder
zijn vele vrienden en bekenden . Dezelfde A . J . schreef o .a . ook
nog een aardig boekje over Multatuli .
Nauw verwant aan de kunst van Van Deyssel uit diens eerste
periode is, zooals we reeds zagen, het werk van Frans Netscher
(1864-1920) . V66r van Deyssel schrijft hij naturalistisch en impressionistisch
proza, onder zijn eigen naam en onder het pseudoniem
H . van den Berg, in het tijdschrift Nederland, zijn schetsen
n .l . uit de Tweede Kamer, die hij later met nog meerdere vereenigd
afzonderlijk heeft uitgegeven (In en om de Tweede
Kamer) .
Over die eerste schetsen schreef Van Deyssel in 1884 : 1 ) . „Hij
ziet de dingen om zich heen voor alles leven, handelen . Niets is
daar in rust . Elke zaak is met een zeker bewustzijn bedeeld, doet
zelf iets of laat toe, dat iets geschiede . De omgeving, door zijn
vlammend oog opgevangen, weerspiegelt zich in de ziel van den
kunstenaar, die juicht in het leven . Zoo gaat het ook hier . Van
alle zijden zingt er een lied uit de wezenlooze ledige vergaderzaal
in het oor van den schrijver . Hij schrijft het gedicht van de zon,
van de stoelen, van het vloerkleed . Daarna verschijnt de bevolking
der zaal, de verschillende Heeren staatsambtenaren . Dan komen,
ieder voor zichzelf, de gedeelten van elke persoonlijkheid in
aanmerking, dan wordt weer het leven gezien, dat zij leiden bij
groepen, al to gader, gelijk de verschillende raderwerken van een
reusachtige machine . Elke gedachte zet de schrijver terstond in
een beeld om, voor elke waarneming weet hij een kleur, een melodie,
een verzameling lijnen to vinden . Het is voor 't eerst dat
zulke impressionistisch proza in Nederland wordt gewaagd ."
Ik citeer dit vooral even om het gewicht van den datum in onze
historie en om to laten zien, in welken vorm zich Van Deyssel een
dergelijke kunst dacht .
In de eerste jaren werkte Netscher mee aan De Nieuwe Gids ;
sedert 1909 zit hij in de redactie . In zijn verdienstelijke prozakunst
nemen Studies naar het naakt model (1886), Menschen om
') In bet merkwaardig opstel H . van den Berg (3de bundel, 103 vlg .) .