:--': ~T~ -'--- ~

ANDER WERK VAN BOENDALE 85
Het laatste boek van de Leken Spieghel, van betrekkelijk geringen
omvang, is een blik in de toekomst en vertelt „hoe aertrike
sal inden" .
Als kunstenaar staat Boendale ver beneden Maerlant ; beiden
zijn v66r alles waarnemers en denkers . Doch de realiteit doet
Maerlant soms ontvlammen in geestdrift, doet hem toornen en
klagen in zijn hooggedragen passiewoorden ; Boendale blijft de
bedaarde, nuchtere opmerker ; met zijn kahn waardeeringsvermogen
en met zijn rustigen blik overziet hij beter het geheel en
geeft aan alles zijn eisch. Daarom blijft Der Leken Spieghel, al is
het geen kunstwerk, een boek, waar machtig veel uit to leeren is
voor ieder, die het leven, denken en voelen in de 14de eeuw wil
verstaan .
Boendale's eerste werk (in 1316 of '17) was een geschiedenis van
Brabant, Die Brabantsche Yeesten, geschreven op verzoek van
een aanzienlij ken Antwerpschen schepen en schout . Hij maakt hierin
een ruim gebruik van Maerlants historisch werk . Later heeft hij
zijn boek nog voortgezet tot op 1347 . Dit gedeelte is van groot belang,
omdat hij hier spreekt over de zaken, die hij zelf heeft meegemaakt
. Nog later zijn de,Yeesten voortgezet door een ander tot
1432 . Ook behandelde Boendale een paar jaar uit de Engelsche
geschiedenis, die hij als tijdgenoot had kunnen leeren kennen . in
zijn „Van den derden Edewaert", dat over de jaren 1338-1340
handelt . Een gedeelte ervan is bewaard gebleven .
Van voor 1333 is Jans Teesteye (= overtuiging), een samenspraak
tusschen den dichter en zekeren Wouter . Zij schijnt een
nadere toelichting van de Leken Spieghel . Hier is de toon optimistisch
; de dichter waarschuwt en laakt wel, maar nergens is die
felle verontwaardiging, die soms uit Maerlants mond losbreekt .
Boendale is tevreden over de toestanden van zijn tijd ; alleen de
adel gaat achteruit . Hij dringt aan op onbaatzuchtigheid, eerlijkheid
en goede trouw .
Om Boendale staat in de 14de eeuw een gansche bibliotheek van
didactiek die we hier, hoe belangrijk ook op zich zelf, slechts even
ter loops kunnen overzien . Drie werken worden nog aan Boendale
toegeschreven : Melibeus (geschreven in Antwerpen in 1342), dat
allerlei wijze raadgevingen bevat voor den mensch in zijn strijd
tegen het vleesch, de wereld en den duivel ; De Dietsche Doctrinael
(ook in Antwerpen geschreven in 1345) wijst al weer op deugd, en