:--': ~T~ -'--- ~

1 3 8 KARAKTER EN OORSPRONG
Bij Lang niet alle verhalen moeten we ons zelf dus min of
meer geweld aan doen . Er zijn er, die in heur naieven eenvoud
voor alle tijden treffend zullen blijven, Zoo van dien clerc, die bad
om Maria to zien . Maria waarschuwt hem, dat hij blind zal worden
,vander claerheit ." Toen zeide de clerc : „0 waerde Maria,
maghet ende moeder Gods, is sel mijn een oghe toe binden ende
mitten anderen oge wil is gaerne blint werden, op dat is iu mach
sien ." Alzoo geschiedt, en daarna wil hij haar ook met zijn andere
oog zien .,,Ende doe was hi mit beyder oghen bunt ." Maar Maria
schenkt hem het gezicht terug 1) .
Men begrijpt de middeleeuwen niet, voor men zelf door onbevangen
geheele overgave onder de zoete bekoring van dien
goddelijken vrouwendienst is gekomen. Want Maria is in de
middeleeuwen de moeder rijk aan genade, de barmhartige, die
steeds en overal de machtige voorspraak is voor allen, die haar
hebben gediend, haar hebben aangeroepen, zelfs al is die aanroeping
in onze sceptische oogen niet veel meer dan een oppervlakkige
sleur. Maria beheerscht heel het denken en voelen van den
middeleeuwschen geloovige niet alleen, maar ook van de groote
massa, die het leven weinig ernstig opneemt ; ook voor hen blijft
zij de geheimzinnige, weldadige macht, waar altijd in den uitersten
nood nog Neil to vinden is .
Maria, zooals we ze kennen van schilderijen en miniaturen en
kerkramen, in naieve vlakke kleurzetting, het diepe paars met
gouden aureool, het bloeiend rood, het teere blauw, ze is de stralende
in liefelijke teederheid, in overweldigende heerlijkheid
soms, maar toch altijd bereid om bij het minste teeken van boetvaardige
aanbidding in moederlijke zorg de hand tot redding toe
to steken, steeds beloonend, steeds genadig . Het dragen van haar
naam is genoeg om beschermd to zijn tegen de aanvallen van de
zondige wereld .
Die plaats heeft Maria in de middeleeuwen eerst langzaam veroverd
; van de 6de tot de 11 de eeuw is er een voortdurend streven
om Maria to stellen naast, ja bijna boven Jezus en ten slotte gaat
de ridderlijke vrouwendienst uit de romans op haar over ; wellicht
leefden nog oude Germaansche godenherinneringen in haar cultus .
De mystici vormden een reactie tegen deze overdreven Maria-
1 ) T . a. p . p . 88 .