:--': ~T~ -'--- ~

BOUWKUNST, MUZIEK 553
achttiende eeuw hadden de Engelschen de traditie der groote Hollanders
hoog gehouden ; Constable en Bonington brengen bij den
aanvang der 19de eeuw hun geestdrift en liefde voor de Hollandsche
kunst, hun drang om bij haar ter schole to gaan naar Frankrijk
. En wij vinden ze daar terug bij de groote Franschen, Troyon,
Courbet, Daubigny, Diaz, Dupre . De jonge Gerard Bilders ziet
hun werk en weet welken weg hij to volgen heeft . De Marissen
studeeren to Parijs. Een Duitsche kunst daarnaast bestaat eenvoudig
niet . Eerst veel later begint men daar met plompe navolging
van de Hollanders en Franschen . Sedert 1550 is er geen
Duitsche schilderkunst . En toen ze bestond, leefde ze voor een
belangrijk deel onder den invloed der Romaansche Renaissance .
In '85 had Cuypers zijn Rijks-Museum voltooid, een respectabel
stuk werk, maar nog altijd navolging van vroegere geslachten . In
een volgende periode zou Berlage de forsche, strakke uitdrukking
in de architectuur vinden voor den geest der moderne tjden . In
de muziek hebben we Zweers en Diepenbrock .
Hoe staat de letterkundige kunst in deze maatschappij, voorloopig
die tot de Beweging van '80 ?
Als de kleine Julius, uit Contraste and Paradoxen van Friedrich
von Sallet, zich ongerust voelt over zijn verzen-maken, niet
zoo zeer om de versjes zelf als wel om de eventueele bestraffing,
voegt hem zijn protserige, onbehouwen mama toe : „Nun, lieber
Julius ! du brauchst dich darum nicht zu schamen . Das Exercitium
der Poesie ist ein schones, genialisches Talent, das du in
deinen Freistunden ferner civilisiren magst . Du kannst dadurch
einst die asthetische Zierde edeler Geselligkeit werden and manche
angenehme Stunde fur schonere Seelen verkiirzen helfen ."
Ongeveer in dezen stupiden gevoelsstaat stond over hel algemeen
het publiek in de 19de eeuw tegenover de letterkundige kunst, en
menig beroemd dichter, overigens steunpilaar van deugd en godsvrucht,
zweefde in weinig hoogere sferen, ja - zweefde! In geen
periode voelt men zoo sterk, dat onze litteraire kunstenaars eigenlijk
steeds slechts dilettanten geweest zijn, dat zoo goed als geen
enkele zich geheel, zonder eenig voorbehoud aan de kunst heeft
kunnen wijden . En de weinigen, die het in deze periode nog kunnen
doen, als een Kneppelhout, bij hen ligt er het dilettantisme,
het amateurschap al even dik op . De kunst stond in deze maatschappij
als een ruiker van papieren bloemen onder een stolp