:--': ~T~ -'--- ~

ZOEKERS VAN NUTTE LEERING
JACOB CATS
Hooft, Breero, Vondel, in hen mag de wil zijn het menschdom
to verheffen in kennis, deugd en godsvrucht, in alien is tevens de
onweerstaanbare drang naar schoonheid, in allen brandt het stralend
vuur der liefde voor het ontroerend woord, het treffend
beeld, den melodischen klank .
Hooft, de sierlijke kristallen kroonluchter van fijn Venetiaansch
glas ; het milde kaarslicht, in zilveren rijkdom streelend en aaiend
zich weerkaatsend in het weeldrig bloemwerk, geestig flikkerend
in de breede facetten .
Breero, een Hollandsche kermis, een zee van walmende rosse
lichten en hoog in de lucht de gloed van schel witte ballons ; om
u heen knallen, grillig slingerend, de voetzoekers . Druk en verbijsterend
soms ; maar op eenigen afstand de grootsche massa, de
aangrijpende eenheid, de breede dampwolken, fantastisch verlicht
door den hellen en rossen gloed, wegdonkerend en vervloeiend
in dof paarse, geheimzinnige wijdte ; en de geluiden
smelten saam in een eentonige dreuning .
Vondel, de avondzon door een hoog, kleurrijk kerkvenster ;
uit den violetten gloor, de fluweelige, mysterieuze kleur-warmte,
flitsen op de klaterende paarsen, de gouden gelen ; figuren groepeeren
zich in stille aanbidding, hoog omlijnd door de zachte neiging
van den strakken gothischen boog, die zich verliest in de dommelige
gewelven . Ver weg klinkt een orgeltoon, zwevend door de
zuilenrij en : Gloria in excelsis .
Deugd en godsvrucht, geslacht op geslacht ziet en voelt ze anders
; de ontroering dier schoonheid blijft voor alle geslachten, die
schoonheid en den Hollandschen klank zullen verstaan .
In de groep, waar we ons thans mee hebben bezig to houden, ontbreekt
het licht der schoonheid nimmer geheel, maar het wordt
wel eens een simpele stallantaarn, onafscheidelijk van den grijzen
ratelwacht, die zorgvuldig speurend waakt voor orde en goede